Arkadij i Borys Strugaccy
Arkadij i Borys Strugaccy | |
Narodowość | Rosja |
Ważne dzieła | Świat Południa |
Nagrody | |
Aelita, EoroCon | |
Strona domowa |
Arkadij i Borys Strugaccy. Znani rosyjscy prozaicy, scenarzyści, bez wątpienia najważniejsi autorzy radzieckiej sf i najbardziej znani za granicą radzieccy pisarze-fantaści. Do początku lat dziewięćdziesiątych XX stulecia w 27 krajach ukazały się 321 wydania ich książek. Klasycy współczesnej sf, wpływu których na jej rozwój, przede wszystkim w ZSRR, nie sposób przecenić.
Arkadij Strugacki urodził się 28 sierpnia 1925 r. w Batumi, potem mieszkał w Leningradzie. Ojciec był historykiem sztuki, matka – nauczycielką. W końcu stycznia 1942 r. razem z ojcem ewakuował się z oblężonego Leningradu; cudem przeżył, jedyny z całego wagonu. W 1943 r. rozpoczął naukę w moskiewskiej wojskowej wyższej szkole języków obcych, którą ukończył w 1949 r. ze specjalnością tłumacza z języków angielskiego i japońskiego. Służył jako tłumacz na Dalekim Wschodzie, został zdemobilizowany w roku 1955. Pracował jako redaktor w prasie, potem w wydawnictwach książkowych. Zmarł 12 października 1991 r.
Borys Strugacki urodził się 15 kwietnia 1933 r. w Leningradzie. Studiował na wydziale mechaniczno-matematycznym uniwersytetu leningradzkiego, który ukończył z dyplomem astronoma. Jakiś czas pracował w obserwatorium astronomicznym w Pułkowie, od 1960 utrzymuje się wyłącznie z pisania. Publikował przede wszystkim wspólnie z bratem, wspólnie z nim tłumaczył także amerykańską sf. Kierował seminarium młodych fantastów przy związku pisarzy Sankt Petersburga. Mieszkał w Sankt Petersburgu, gdzie zmarł 19 listopada 2012 r.
Strugaccy stali się znani po publikacji pierwszych opowiadań, zachowujących co prawda cechy charakterystyczne dla hard sf, odróżniających się jednak od innych utworów publikowanych w tamtych czasach zainteresowaniem psychologią ich bohaterów - „Шесть спичек” („Sześć zapałek”, 1959), „Испытание СКИБР” („Próba cybkora”, 1960), „Частные предположения” (1960) i wielu innych; większość z nich weszła w skład zbioru „Шесть спичек” (1960).
W szeregu wczesnych opowiadań Strugaccy z sukcesem wypróbowali metodę konstruowania własnej historii przyszłości – pierwszej i jednocześnie niedoścignionej w radzieckiej sf. W odróżnieniu od innych twórców tego rodzaju systemów (Robert A. Heinlein, Poul Anderson, Larry Niven), bliska przyszłość nie miała początkowo dokładnie określonego schematu czasowego, za to większa uwaga poświęcona została stworzeniu postaci, przechodzących z książki do książki i wspominanych epizodycznie. W rezultacie oddzielne fragmenty ułożyły się z czasem w barwną, wewnętrznie ewoluującą mozaikę – obraz jednego z najbardziej znaczących światów sf w literaturze rosyjskiej.
Wielokrotnie nagradzani (poniższy spis nagród nie jest pełen). Pierwszą nagrodę otrzymali w roku 1959 za powieść „Страна багровых туч” („W krainie purpurowych obłoków”); było to trzecie nagroda w konkursie na najlepszą książkę o nauce i technice dla uczniów, organizowanym przez Ministerstwo Oświaty (pierwsze miejsce w tym samym konkursie zdobyła „Туманность Андромеды”, („Mgławica Andromedy") Iwana Jefremowa.
Poniżej znaleźć można zestawienie utworów sygnowanych przez obu braci. Bibliografie utworów napisanych przez każdego z nich oddzielnie znajdują się na indywidualnych stronach Arkadija Strugackiego i Borysa Strugackiego.
Spis treści |
Bibliografia
Historia Przyszłości - Cykl Przedpołudniowy
Cykl Przedpołudniowy
- Spontannyj rieflieks, 1958, Odruch samorzutny Biały stożek Ałaidu
- Szest spiczek, 1959, Sześć zapałek Biały stożek Ałaidu, Literatura Radziecka 05/1968, Problemy 10 (355) 1975
- Czriezwiczajnoje proisszestwije, 1960, Stan alarmowy Kroki w nieznane tom 1
- Strana bagrowych tucz, 1959 W krainie purpurowych obłoków
- Piesczanaja goriaczka, 1990
- Put' na Amaltieju, 1960, Lot na Amalteę Lot na Amalteę. Stażyści
- Stażiory, 1962, Stażyści Lot na Amalteę. Stażyści
- Prołog, Prolog Lot na Amalteę. Stażyści
- Mirza-Czarlie. Russkij mal'czik, Mirza-Charle, rosyjski chłopiec Lot na Amalteę. Stażyści
- Mirza-Czarlie. Gostinica, trista szestoj nomier, Mirza-Charle. Hotel, pokój 306 Lot na Amalteę. Stażyści
- Mars. Astronomy, Mars. Astronomowie Lot na Amalteę. Stażyści
- Mars. Staraja baza, Mars. Stara baza Z zewnątrz, Lot na Amalteę. Stażyści
- "Tachmasib". Gienieral'nyj inspiektor i drugije, "Tachmasib". Generalny inspektor i inni Lot na Amalteę. Stażyści
- Mars. Obława, Mars. Obława Fenix 11 (47) 1995, Z zewnątrz, Lot na Amalteę. Stażyści
- "Tachmasib". Polza instrukcij, "Tachmasib". Pożytek z instrukcji Lot na Amalteę. Stażyści
- Ejnomija. Smiert'-płanietcziki, Eunomia. Niszczyciele planet lub Eunomia. Kosmogonisci Galaktyka I, Lot na Amalteę. Stażyści
- Bambierga. Niszczije duchom, Bamberga. Ubodzy duchem Lot na Amalteę. Stażyści
- "Tachmasib". Gigantskaja fliuktuacija, Gigantyczne zakłucenia Młody Technik 01 (198) 1965 lub "Tachmasib". Gigantyczna fluktuacja Lot na Amalteę. Stażyści
- Diona. Na czetwierien'kach, Diona. Na czworaka Lot na Amalteę. Stażyści
- "Kolco-1". Bałłada ob odnonogom priszel'ce, "Pierścień 1". Ballada o jednonogim kosmicie Lot na Amalteę. Stażyści
- "Kolco-1". Dołżien żit', "Pierscień 1". Powinien żyć Lot na Amalteę. Stażyści
- Epiłog, Epilog Lot na Amalteę. Stażyści
- Chiszcznyje wieszczi wieka, 1965, Drapieżność naszego wieku
- Ispytanije "SKIBR", 1959, Próba cybkora Z zewnątrz
- Czastnyje priedpołożienija, 1959, Indywidualne hipotezy Alfa Eridana, Formuła nieśmiertelności
- Zabytyj ekspierimient, 1959, Zapomniany eksperyment Z zewnątrz
Historia Przyszłości - Świat Południa
cykl Świat Południa
- Połdien, XXII wiek, Południe, XXII wiek
- Poczti takije że
- Nocz na Marsie, 1960, Noc na Marsie Fenix 11 (47) 1995, Z zewnątrz
- Poczti takije że, 1960
- Wozwraszczenije
- Pieriestarok, 1961
- Złoumyszlienniki, 1962
- Chronika, 1961
- Dwoje s "Tajmyra", 1961
- Samodwiżuszczijesja dorogi, 1961
- Skatiert-samobranka, 1961
- Wozwraszczenije, 1961
- Błagoustrojennaja płanieta
- Tomlienije ducha, 1962
- Diesantniki, 1961
- Głubokij poisk, 1960
- Zagadka zadniej nogi, 1961
- Swieczi pieried pultom, 1961
- Jestiestwoznanije w mirie duchow, 1962
- O stranstwujuszczich i putieszestwujuszczich, 1963, O wędrowcach i podróżnikach W pogoni za wężem morskim, Ludzie i gwiazdy
- Błagoustrojennaja płanieta, 1961, Wspaniale urządzona planeta Ostatni z Atlantydy
- Kakimi wy budietie
- Porażienije, 1959, Biały stożek Ałaidu Biały stożek Ałaidu
- Swidanije, 1961, Spotkanie Kroki w nieznane tom 1, Galaktyka I
- Kakimi wy budietie, 1961
- Poczti takije że
- Mobi Dik, 1962
- Biespokojstwo (pierwsza wersja mikropowieści "Ulitka na skłonie"), 1990
- Popytka k biegstwu, 1962, Próba ucieczki Daleka Tęcza, O przyjaźni prawdziwej. Próba ucieczki
- Daliokaja Raduga, 1963, Daleka Tęcza Daleka Tęcza
- Biednyje złyje liudi, 1990, Biedni źli ludzie Z zewnątrz
- Trudno byt' bogom, 1964, Trudno być bogiem
- Obitajemyj ostrow, 1969, Przenicowany świat fragment pt. Niezamieszkała wyspa Nurt 11 (127) 1975
- Małysz, 1971, Koniec akcji "Arka", inny tytuł: Koniec eksperymentu "Arka"
- Żuk w murawiejnikie, 1980, Żuk w mrowisku
- Parien' iz prieispodniej, 1974, Przyjaciel z piekła
- Wołny gasiat wietier, 1986, - Fale tłumią wiatr Kraj Rad 01 1986 - Kraj Rad 20 1986, Fantastyka 05 (56) 1987 - Fantastyka 07 (58) 1987, Fale tłumią wiatr
- Biełyj Fierz, 2008
INBADCZAM
cykl INBADCZAM
- Poniedielnik naczinajetsia w subbotu, 1965, Poniedziałek zaczyna się w sobotę
- Skazka o Trojkie - 1, 1967, Bajka o Trójce
- Skazka o Trojkie - 2, 1968
- Skazka o Trojkie - 2 (s dopołnienijami), 1989
- Skazka o Trojkie - 0, 2005
Powieści
- Piknik na oboczinie, 1972, Piknik na skraju drogi, Piknik na skraju drogi. Las
- Otjagoszczennyje złom, ili sorok liet spustia, 1988, Niedoskonali
- Grad obrecennyj, 1989, Miasto skazane
- Chromaja sud'ba, 1989, Kulawy los
- Chromaja sud'ba, 1986, Kulawy los Literatura na świecie 03/1988
- Gadkije liebiedi, 1972, - Pora deszczów Fantastyka 01 (76) 1989 - Fantastyka 04 (79) 1989, Pora deszczów
Mikropowieści
- Izwnie, 1960, Z zewnątrz, fragm. jako Przybysze Problemy 04 (361) 1976, Literatura Radziecka 01/1982, Z zewnątrz
- Ulitka na skłonie. Kandid, 1966, Las Piknik na skraju drogi. Las, Problemy 12 (369) 1976 fragment powieści
- Wtoroje naszestwije Marsjan, 1967, Drugi najazd Marsjan lub Druga inwazja Marsjan Trudno być bogiem. Drugi najazd Marsjan, Problemy 11 (332) 1973, Problemy 12 (333) 1973, Problemy 01 (334) 1974
- Ulitka na skłonie. Pieriec, 1966
- Otiel "U Pogibszego Alpinista", 1970, Sprawa zabójstwa, inny tytuł: Hotel Pod Poległym Alpinistą
- Gadkije liebiedi, 1972, Pora deszczów
- Ulitka na skłonie, 1972, Ślimak na zboczu
- Za milliard liet do konca swieta, 1977, Miliard lat przed końcem świata
- Powiest' o drużbie i niedrużbie, 1980, Bajka o przyjaźni i nieprzyjaźni lub O przyjaźni prawdziwej Literatura Radziecka 12 (474) 1988, O przyjaźni prawdziwej. Próba ucieczki.
- Chromaja sud'ba, 1986
- Ekspiedicija na siewier (fragment powieści Grad obrecennyj), 1987
Opowiadania
- Czełowiek iz Pasifidy, 1962
- Adarwinizm, 1963
- Sujeta wokrug diwana, 1964 (fragm. Poniedielnik naczinajetsia w subbotu)
- Pierwyje liudi na pierwom płotu, 1968, Latający koczownicy Z zewnątrz
- Igra (fragment powieści Grad obrecennyj), 1987, Gra Kultura 16 1988 lub Czerwony gmach Z zewnątrz
- W nasze intieriesnoje wriemia, 1993, W naszych ciekawych czasach Z zewnątrz
- Improwizator, 2005
- Maszina wriemieni, 2005
- Prezidium ESM, 2005
- Triezwyj um, 2005
- K woprosu o ciklotacji, 2008
Sztuki
- Żidy goroda Pitiera, ili niewiesiełyje biesiedy pri swieczach, 1990, Żydzi miasta Petersburga Dialog 04/1992
- Biez orużija, 1991
Scenariusze
- Diewiataja płanieta Taji, 1964
- Maszina żełanij, 1981, Maszyna życzeń Kwazar 01 (13) 1983 (cz. I) i Kwazar 03 (15) 1983 (cz. II), Literatura Radziecka 2/1984
- Piat łożek eliksira, 1985, Pięć łyżek eliksiru Literatura Radziecka 12/1986
- Dien' zatmienija, 1987
- Tucza, 1987
- Żuk w murawiejnikie, 1989
- Stalker, 1990
- Czarodiei, 1990, pierwszy wariant
- Dieło ob ubijstwie, 1990
- Maszina żełanij, 1993, pierwszy wariant Stalkera
- Czarodiei, 2005, wariant ostateczny
- Ekipaż "Skifa", 2005
- Ubijstwo w otielie "U Alieka Snewara", 2006
- Wiedma, 2008
Utwory niezakończone
- Bez powiazki, 2005
- Dacznoje proisszestwije, 2005
- Okno, 2005
- Biełyj Fierz, 2008
- Rodiłsja zawtra (God rożdienija 2017), 2008
Nagrody i nominacje
- John W. Campbell Memorial Award, nominacja (1978): Piknik na skraju drogi, Bajka o Trójce
- Aelita (1981): Żuk w mrowisku
- Wielikoje Kolco, powieść (1986): Fale tłumią wiatr
- Wielikoje Kolco, powieść (1987): Pora deszczów
- Wielikoje Kolco, powieść (1988): Ślimak na zboczu
- Wielikoje Kolco, powieść, nominacja (1988): Niedoskonali
- Wielikoje Kolco, powieść (1989): Miasto skazane
- Biełajewskaja Priemja (1990): Miasto skazane
- Intierpresscon, opowiadanie (2009): Wiedma