Chors
LEKSYKON FANTASTYKI | |
fiction |
CHORS – w mitologii wschodniosłowiańskiej bóg słońca bądź księżyca o niepewnym pochodzeniu, znany także jako Churs, Chars.
Imię
Imię tego bóstwa może, w zależności od proponowanej interpretacji, wskazywać bądź na związki z księżycem bądź ze słońcem. Obecnie uznaje się imię Chorsa za pożyczkę z irańskiego, wskazując na powiązania z perskim khor, khores, khorsid oznaczającym błyszczące słońce, irańskim hvar czyli blaskiem oraz indyjskim hara czyli ogniem.
Charakterystyka
W związku z powyższą etymologią z jednej strony wiązano Chorsa ze słońcem. Z tej racji utożsamiano go również z Dadźbogiem. Z drugiej strony imię Chorsa, w oparciu o przedstawioną etymologię tłumaczone jako „Świecący”, można odnosić nie tylko do słońca, ale także do księżyca. Na związek ze słońcem bądź księżycem wskazuje także interpetacja „Słowa o wyprawie Igora”. Książę Wczesław, wilkołak, „sam nocą wilkiem z Kijowa bieżał: z Kijowa do Tmurokania przed kurami dobiegał, wielkiemu Chorsowi drogę przebiegając” informuje źródło. W zależności od tego jaki kierunek się przyjmie różni się intepretacja. Jeżeli książę Wczesław biegł z zachodu na wschód miał uprzedzać słońce (Chorsa), czyli wrócić przed świtem. Jeżeli natomiast wziąć pod uwagę fakt, że Tmurokań znajdował się w stosunku do Kijowa na południowym wschodzie i że była to noc, wtedy Chors byłby określeniem księżyca a nie słońca. W tym znaczeniu księżyc, Chorsa, łączyłyby także, charakterystyczne dla innych mitologii, związki z wilkołakami.
Literatura
- Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003.
- Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek, Warszawa 1979.
- Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
- Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 2006.
- Słowianie, w: Religie Bliskiego Wschodu i dawnej Europy. Zarys dziejów, Warszawa 1981.
- Mitologie Świata. Słowianie, Warszawa 2007.
- Słupecki L. P., Wojownicy i wilkołaki’', Warszawa 2011.
- Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993
(aut. Izabela Ozga)