Dariusz Filar

Dariusz Filar
Data i miejsce urodzenia	18 lipca,1950 Gdynia
Narodowość	Polska
Ważne dzieła	Czaszka olbrzyma

Dariusz Filar ur. 18 lipca 1950 w Gdyni – polski ekonomista, członek Rady Polityki Pieniężnej w latach 2004–2010. Ukończył w 1973 studia z zakresu handlu zagranicznego na Uniwersytecie Gdańskim. Obronił następnie doktorat, a w 1989 habilitację. Po studiach pozostał na uczelni, pracując kolejno na stanowiskach od asystenta do profesora nadzwyczajnego w 1992. W latach 1992–1995 prowadził zajęcia w Center for Russian and East European Studies na Uniwersytecie Michigan. Współpracował również z Central European University. Specjalizuje się w historii myśli ekonomicznej, makroekonomii oraz funkcjonowaniu przedsiębiorstw transnarodowych. Podczas swojej kariery naukowej był promotorem m.in. 8 rozpraw doktorskich. Od 1999 zajmował stanowisko głównego ekonomisty Banku Pekao S.A. Wchodził również w skład Europejskiej Rady Ekonomistów. Od 2000 był komentatorem ekonomicznym "Rzeczpospolitej". W 2004 został powołany w skład Rady Polityki Pieniężnej II kadencji. Funkcję tę pełnił do 2010.

W 2006 władze Republiki Włoskiej przyznały mu Order Gwiazdy Solidarności Włoskiej III Klasy.

Jako pisarz science fiction debiutował w 1968 na łamach „Radaru" recenzjami i krótkimi formami prozatorskimi. Jego pierwszym utworem science fiction było opowiadanie "Mortigena intellectualis" („Młody Technik" 1969 nr 10). W latach 1970-1973 w Młodym Techniku ukazało się kilkanaście innych opowiadań fantastyczno-naukowych - większość z nich weszła następnie w skład debiutanckiej książki Czaszka olbrzyma (NK, W. 1976: Dreambox; Więźniowie ciszy; Niewolnik; Nazbyt szczęśliwi; Metoda zachowania osobowości; Niepokonani; Mortigena intellectualis; Theatron; Maczuga; Tachistos; Czaszka olbrzyma; Myśli ulotne).

W latach 1970-1975 Dariusz Filar współpracował jako publicysta i korespondent zagraniczny z krakowskim dwutygodnikiem „Student". W 1985 wydał powieść Pies wyścigowy. W 1982, w ramach serii Stało się jutro (NK, W.) ukazał się jego zbiór We własnej skórze (We własnej skórze; Inne miejsca). Kilka opowiadań zawartych w debiutanckim wyborze Czaszka olbrzyma zostało przetłumaczonych na rosyjski, czeski, esperanto oraz zamieszczonych w obcojęzycznych antologiach fantastyki polskiej. Kolejny wybór opowiadań Dariusza Filara nosi tytuł Nieostrość (NK, W. 1985: Jeszcze jedna podróż Guliwera, Nieostrość).

Proza Dariusza Filara należąca do nurtu literatury popularnej podejmuje tradycyjne tematy science fiction, ale broni się przed konwencjonalnością zaskakującym, nierzadko ironicznym przełamywaniem wątków narracyjnych. W Niepokonanym inwazja z kosmosu okazuje się wyreżyserowaną akcją Ziemian, przeprowadzoną po to, aby ludzkość uwierzyła, że istnieją kosmici. W opowiadaniu "Mortigena" intellectualis podwyższenie sprawności umysłowej człowieka jest równoznaczne z jego zagładą. W Tachistosie podróż z szybkością nadświetlną prowadzi do wędrówki w przeszłość. Do najciekawszych opowiadań należy "Maczuga" - historia o niezniszczalnym przedmiocie z kosmosu, którego przeznaczenia nie udaje się rozszyfrować. Przesłaniem twórczości Dariusza Filara jest jednak kwestia ingerencji w podświadomość człowieka - przekazywania i odczytywania cudzych myśli, etyczne konsekwencje zastosowania maszyn fantomatycznych (Myśli ulotne; Metoda zachowania osobowości; Theatron; Dreambox; Nazbyt szczęśliwi). Tytułowe opowiadanie tomu We własnej skórze uświadamia zagrożenia płynące fantomatyki przekazującej w tym wypadku doznania zmysłowe z mózgu jednego człowieka do drugiego.

Zbiory opowiadań

• Czaszka olbrzyma (1976)
• We własnej skórze (1982)
• Nieostrość (1985)
• Dotyk (1989)
• Jeszcze jedna podróż Guliwera (2014)

Opowiadania

• Czaszka olbrzyma Czaszka olbrzyma
• Dotyk Dotyk, Jeszcze jedna podróż Guliwera
• Dreambox Czaszka olbrzyma, Młody Technik 12 (281) 1971
• Inne miejsce We własnej skórze
• Jeszcze jedna podróż Guliwera Nieostrość, Jeszcze jedna podróż Guliwera
• Kształty i cienie Młody Technik 12 (281) 1971
• Maczuga Młody Technik 06 (287) 1972, Czaszka olbrzyma
• Metoda zachowania osobowości Czaszka olbrzyma
• Mortigena intellectualis Młody Technik 10 (255) 1969, Czaszka olbrzyma
• Myśli ulotne Młody Technik 05 (298) 1973, Czaszka olbrzyma, Jeszcze jedna podróż Guliwera
• Nazbyt szczęśliwi Czaszka olbrzyma, Drugi próg życia, Młody Technik 08 (265) 1970
• Nieostrość Nieostrość
• Niepokonani Czaszka olbrzyma
• Niewolnik Czaszka olbrzyma, Młody Technik 01 (270) 1971
• Przemiana Młody Technik 01 (330) 1976, Wehikuł wyobraźni
• Przybysze Młody Technik 12 (305) 1973, Instar omnium
• Tachistos Czaszka olbrzyma
• Teoria zachowanej osobowości Młody Technik 03 (260) 1970
• Theatron Młody Technik 02 (295) 1973, Czaszka olbrzyma
• W strumieniu zdarzeń Fantastyka 10 (13) 1983
• We własnej skórze We własnej skórze, Jeszcze jedna podróż Guliwera
• Więźniowie ciszy Młody Technik 04 (285) 1972, Czaszka olbrzyma
• Zaglądający przez szpary Dotyk, Fantastyka 04 (43) 1986, Jeszcze jedna podróż Guliwera

Inna twórczość

• Pies wyścigowy

Inne wybrane publikacje

• Poland on Start, INCONTRI CEF, Anno 6/No.1/Aprile 1990, Instituto Europeo di Studi e Formazione Direzionale, Milano, pp. 4–14
• From Autarky to Joint Ventures: Toward the Post-Communist Opening of the Polish Economy, The Mid-Atlantic Journal Of Business, Volume 27/Number 2/June 1991, W. Paul Stillman School of Business, Seton Hall University, pp. 181–191
• Post-Socialist Socio-Economic Transformation. Are There General Rules or Is Each Case Exceptional?, Polish Policy Research Group, Warsaw University, PPRG Discussion Papers No. 27, December 1993
• The Post-Communist Economic Transformation as a Challenge to the Established Social Security System, in: "Voluntary Sector in a Changing Society" (Brunon Synak & Miroslav Ruzica,eds.), A Polish-American Dialogue, University of Gdańsk and Indiana University, Gdańsk-Indianapolis 1996, ISBN 83-86230-19-3, pp. 199–206
• Macroeconomic Overview, in: "The 2000 Guide to Poland", Published with the February 2000 issue of EUROMONEY, pp. 2–3
• Trade in Goods and its Influence on Incomes and Employment, in "Enlargement of the European Union to the East – Consequences for Prosperity and Employment in Europe" (Andrzej Stępniak, ed.), Government Plenipotentiary for Poland's Accession Negotiations to the European Union, Warsaw 2000, ISBN 83-914861-0-9, pp. 13–23
• Spór o podział dochodów w rozwiniętym kapitalizmie, Zeszyty Naukowe Rozprawy i Monografie, No. 135, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1989, ISBN 83-7017-235-0
• Liberalizm społeczny Ferdynada Zweiga, Zeszty Naukowe – Carl Menger Research Group, No. 3, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1994, ISBN 83-85490-32-9
• Ekonomia po polsku (z Andrzejem Rzońcą i Grzegorzem Wójtowiczem), CeDeWu.Pl-Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60089-53-8