Dziewanna
LEKSYKON FANTASTYKI | |
fiction |
DZIEWANNA – pojawiająca się w źródłach, ale niewystępująca w rzeczywistych wierzeniach, zmyślona bogini w mitologii słowiańskiej.
Imię
Znana także jako Dzewana, Dzewanna, Ziewanna, Ziewonja. Nazwa dziewanna pochodzi bądź od słowa dziewa, czyli dziewczyna bądź od dziwa, czyli dzika, leśna.
Rodowód
Dziewanna prawdodpobnie pojawiła się w źródłach jako bogini w związku ze znanym Długoszowi z folkloru obyczajem topienia zimy, pod postacią kukły, Marzanny, i nadejścia wiosny, który to z kolei obyczaj zawierał ślady dawnych, pogańskich wierzeń. Przez Długosza była również błędnie utożsamiana z rzymską Dianą. Pojawienie się Dziewanny w we wspomnianym w źródłach panteonie jako bogini może mieć także coś wspólnego z dziewanną jako zielem, któremu być może przypisywano szczególną moc.
Charakterystyka
Stała się więc swego rodzaju opozycją dla śmierci, drugim obliczem bogini, ucieleśnieniem życia. Utożsamiający z Dianą to, niewystępujące w rzeczywistych wierzeniach bóstwo, Długosz, przypisał Dziewannie opiekę nad dziką przyrodą, której była panią. Mowa jest również o tym, że w święto Sobótki, w Noc Świętojańską, na cześć Dziewanny wieszano w domach zioła o tej samej nazwie a także opasywano się nimi.
Literatura
- Dziewanna, dostępne [online]: http://mitencyklopedia.w.interia.pl/dziewanna.htm.
- Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
- Urbańczyk S., Religia pogańskich Słowian, Kraków 1947.
- Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003.
- Podgórski A.; Podgórska B., Encyklopedia demonów. Diabły, diabełki, jędze, skrzaty, boginki… i wiele innych, Wrocław 2000.
(aut. Izabela Ozga)