Edmund Wnuk-Lipiński

Edmund Wnuk-Lipiński
Data i miejsce urodzenia	4 maja,1944 Sucha
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 2015 Warszawa
Narodowość	Polska
Ważne dzieła	Apostezjon
Nagrody
Nagroda im. Janusza A. Zajdla, Śląkfa

Edmund Wnuk-Lipiński (ur. 4 maja 1944 w Suchej) – polski socjolog, profesor, nauczyciel akademicki, pisarz fantastyki naukowej.

Ukończył socjologię na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskiwał następnie stopnie naukowego doktora i doktora habilitowanego w tej samej dziedzinie. W 1992 uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych. Specjalizuje się w zakresie socjologii polityki.

Był założycielem i pierwszym dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Wykładał w Instytucie Nauk Humanistycznych w Wiedniu, na University of Notre Dame, na uczelniach wyższych w Kanadzie, Norwegii, Francji (Centre national de la recherche scientifique), Bułgarii oraz w berlińskim Wissenschaftskolleg. Uzyskał stypendium wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku (Institut für die Wissenschaften vom Menschen) w Wiedniu. Należy do międzynarodowych towarzystw socjologicznych.

Był kierownikiem Katedry Socjologii w Collegium Civitas w Warszawie. W 2006 został wybrany na rektora tej uczelni. Wszedł również w skład rady patronackiej Instytutu Jagiellońskiego.

Zajmował stanowisko doradcy ds. polityki społecznej NSZZ "Solidarność". Z ramienia opozycji demokratycznej brał udział w obradach Okrągłego Stołu. Od 1989 do 1991 kierował zespołem doradców naukowych przy Obywatelskim Klubie Parlamentarnym.

W 2011 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Jako pisarz science fiction specjalizuje się w powieściach fantastyki socjologicznej, opisującej postawy ludzi z różnych grup społecznych wobec rządów państwa totalitarnego. Obok Janusza Zajdla był prekursorem tego nurtu w polskiej literaturze z zakresu fantastyki naukowej.

Opublikował m.in. trylogię Apostezjon, składającą się z pozycji Wir pamięci (1979), Rozpad połowiczny (1988) i Mord założycielski (1989). W 2000 w wydawnictwie Supernowa ukazało się jednotomowe, pełne wydanie tego cyklu (z przywróceniem tekstu usuniętego pierwotnie wskutek ingerencji cenzury).

W 1978 debiutował opowiadaniem "Krzyś" w "Horyzontach Techniki".

W 1988 został uhonorowany Nagrodą im. Janusza A. Zajdla za Rozpad połowiczny.

Wir pamięci to jedna ze sztandarowych powieści nurtu socjologiczno-politycznego lat siedemdziesiątych. Obok utworów Lema, Zajdla, Fiałkowskiego i młodych prozaików: Parowskiego, Krzepkowskiego, Oramusa, Żwikiewicza książka Edmunda Wnuka-Lipińskiego jest świadectwem rozszerzania konwencji SF i nowych penetracji literackich. Zbliżona charakterem do dystopii opowiada o ubezwłasnowolnionym społeczeństwie kreowanym na wzór Huxleya i Orwella. Ukazuje bezkonfliktowy ustrój oparty na ingerencji w strukturę psychiczną człowieka, co prowadzi do zrównania potrzeb i żądań, ograniczenia wolności; pełnej anonimowości władzy. Wir pamięci jest także aluzją do bardziej ogólnych tendencji społecznych, dotyka problemów władzy i nauki, polemizuje z utopijno-literackimi wizjami świata.

Apostezjon

cykl Apostezjon

• Wir pamięci
• Rozpad połowiczny
• Mord założycielski
• Apostezjon - omnibus 1-3

Opowiadania

• Dialog przez rzekę Spotkanie w przestworzach 6, Fantastyka 02 (29) 1985
• Krzyś Polska nowela fantastyczna. Przepowiednia, Horyzonty Techniki 01 (233) 1968
• Struga czasu PL+50. Historie przyszłości
• Wyprawa ratunkowa Kroki w nieznane tom 3
• Teatr Feniks 04 (05) 1985, Spotkanie w przestworzach 6
• Transfer jaźni Feniks 04 (09) 1986, Spotkanie w przestworzach 6
• Continuum Fantastyka 04 (79) 1989

Inne

• Światy równoległe. Autobiografia subiektywna w sensie ścisłym 2015