Gustav Meyrink

Wersja z 22:13, 12 sty 2021

Gustav Meyrink
Data i miejsce urodzenia	19 stycznia,1868 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 1932 Starnberg
Narodowość	Austria

Gustav Meyrink, właśc. Gustav Meyer (ur. 19 stycznia 1868 w Wiedniu, zm. 4 grudnia 1932 w Starnberg) – pisarz austriacki, okultysta i mistyk epoki modernizmu. Jeden z czołowych twórców fantastyki grozy (weird fiction), buddysta, znawca kabały i miłośnik fenomenów parapsychicznych. Znany zwłaszcza dzięki powieściom Noc Walpurgii i Golem . Przez wielu uznawany za prekursora Franza Kafki, surrealizmu oraz powieści egzystencjalnej.

Nieślubny syn wirtemberskiego dyplomaty Karla von Varnbülera i aktorki Marii Meyer. Outsider i ekscentryczny dandys, badacz fenomenów parapsychicznych, mistyk i okultysta; to jedna z najbarwniejszych postaci niemieckojęzycznego środowiska Pragi przełomu stuleci. Przyjaźnił się z czołówką artystycznej bohemy swoich czasów: Christianem Morgensternem, Rainerem Maria Rilkem, Maxem Brodem, Alfredem Kubinem, Henrykiem Mannem, Frankiem Wedekindem. Inteligencja, cięty dowcip, skłonność do satyry, groteski i bezlitosnej ironii, z jaką wykpiwał militaryzm, szowinizm i tępotę niemieckiego kołtuństwa zamieniły jego życie w kolejnych miastach (Wiedeń, Monachium, Starnberg, Praga) w pasmo konfliktów: nie brakło w nim pojedynków, aresztowań, grzywien, kryzysów psychicznych, obrzucania domu pisarza kamieniami, konfiskat cenzury – aż po spalenie jego dzieł przez hitlerowców na placu berlińskiej Opery w 1933.

Nazywany był często "Szatanem z Pragi". Początkowo pisał opowiadania z poręki E.T.A. Hoffmanna i Edgara Allana Poego, nacechowane makabreską, satyrą, czarnym humorem i ostrą ironią. Potem kojarzony głównie z ekspresjonizmem i groteską, zwłaszcza przez jego powieść Golem, która zaliczana jest również w poczet pierwszych ważnych powieści egzystencjalistycznych.

Twórczość Gustava Meyrinka związana jest głównie z Pragą, którą pisarz przeobraził w miejsce magiczne. Jego powieści to nie tylko źródło wiedzy na temat starych czeskich legend czy tradycji żydowskich, ale także doskonały przewodnik duchowy dla osób wtajemniczonych w kabałę i okultyzm. Najsłynniejsze dzieło "Szatana z Pragi" pt. Golem od wielu pokoleń uznawane jest za "Biblię kabalistów".

Gustav Meyrink często uważany jest również za prekursora Kafki oraz całej literatury wizjonerskiej. W swoich wieloznacznych, trudnych do interpretacji powieściach łączył motywy tragikomedii i horroru, przedstawiając je za pomocą mistrzowskiej żonglerki słowem i poetyckości formy.

W swoich wizjach gorączkowo szukał odpowiedzi na najtrudniejsze pytania dotyczące kondycji człowieka w świecie, jego relacji i związków ze światem nadprzyrodzonym, przemian i inicjacji duchowych. W następnych powieściach (Noc Walpurgii, Zielona twarz) dał wyraz swoim antyrewolucjonistycznym poglądom.

Najwybitniejsza powieść Meyrinka Golem dostępna jest czytelnikowi polskiemu w tłumaczeniu Antoniego Lange, zaliczanym do arcydzieł polskiej literatury przekładowej.

Powieści

• Der Golem (1914) Golem
• Das grüne Gesicht (1916) Zielona twarz
• Walpurgisnacht (1917) Noc Walpurgi
• Der weiße Dominikaner (1921) Biały dominikanin
• Der Engel vom westlichen Fenster (1927) Anioł z zachodniego portalu

Zbiory opowiadań

• The Dedalus Meyrink Reader (2010)

Opowiadania

• Der Albino (1907)
• The Man in the Bottle (1909)
• Die Weisheit des Brahmanen (1913)
• Schöpsoglobin (1913)
• The Land of the Time-Leeches [English] (1920)
• Der violette Tod (1922) - Zabójcze słowo HYNH+ Vol. II. Nr 3/4 (lato-jesień 2019)
• Bal Macabre [English] (1932)
• The Fatal Word (1950)
• Cardinal Napellus (1986)
• Dr. Cinderella's Plants [English] (1987)
• O Cardeal Napellus (2007)

Cytaty

• "Całe życie jest to nic innego jak szereg pytań, przeobrażonych w formy, które noszą same w sobie jądro odpowiedzi, oraz szereg odpowiedzi, które płyną brzemienne pytaniami. Jeżeli ktoś co innego w tym widzi — jest głupcem".

Gustav Meyrink "Golem"

• "Chcę się znów nareszcie cieszyć, zamknąć oczy: zanurzyć się w spienionej fali życia".

Gustav Meyrink "Golem"

• "Nawet gdybym popadł w zapalenie mózgu, byłoby to zawsze rozsądniej, niż popaść z powrotem w kierat dotychczasowości, czego ostatnim celem jest bezcelowa śmierć".

Gustav Meyrink "Zielona twarz"