Hard science fiction
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| pojęcie | |
HARD SCIENCE FICTION - angielski termin {hard-twardy) używany niekiedy w kołach miłośników fantastyki naukowej na oznaczenie ortodoksyjnej odmiany science fiction, w której wykorzystywane są hipotezy i pojęcia z zakresu nauk przyrodniczych i technicznych z równoczesnym położeniem nacisku na wiarygodność i merytoryczną poprawność tych twierdzeń, które znane są współczesnej nauce. Z kolei fantastyczne hipotezy nie mogą być sprzeczne ze znanymi prawami naukowymi. Jest to klasyczna wersja fantastyki naukowej, posługująca się stylem realistycznym i wykorzystująca tematykę wynalazków technicznych i podróży kosmicznych.
Typowym przykładem tego rodzaju utworów jest m. in. Obłok Magellana Lema, poprzedzony Przedmową, w której autor uprzedza czytelnika, że "powieść nie jest mozaiką obiektywnych danych i subiektywnych wymysłów, ale stanowi całość powstałą z elementów zaczerpniętych (w zalążkowej formie) z wielu dziedzin współczesnej działalności ludzkiej, a przetworzonych tak, by służyły naczelnym tendencjom ideowo-artystycznym. Warto jeszcze dodać, że starałem się, by elementy owe nie znalazły się w sprzeczności z podstawowymi, znanymi dziś prawami natury (jak prawa termodynamiki, równoważności masy i energii, a także stosunków międzyludzkich)".
Podobnych reguł przestrzegali również inni autorzy piszący w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych (np. Boruń, Trepka, Gajda, Hollanek, Fiałkowski, Zajdel). Nazwa "hard science fiction" pojawiła się w związku z poszerzeniem zakresu tematycznego i problemowego fantastyki naukowej oraz z rozluźnieniem rygorów motywacyjnych, a także w związku z pojawieniem się tzw. nowej fali w rozwoju science fiction, która porzuca fantazjowanie w obrębie nauk przyrodniczych, czyniąc przedmiotem swych zainteresowań wewnętrzny kosmos człowieka (kosmos wewnętrzny). Skoro ta nowa wersja literatury fantastycznej postała uznana również za fantastykę naukową, wówczas zaistniała potrzeba uściślenia terminu oznaczającego wersję tradycyjną.
(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)
