Ijon Tichy
Ijon Tichy – fikcyjna postać literacka, bohater kilkunastu opowiadań i powieści Stanisława Lema. Etymologia nazwiska Tichego wzięła się stąd, iż jego przodek miał nazwisko Cichy, ale notariusz, który zapisywał jego nazwisko, seplenił. Cała sprawa jest wyczerpująco wyjaśniona w Podróży dwudziestej ósmej.
Tichy jest narratorem we wszystkich historiach z jego udziałem. Są to zwykle opowieści o mocnym zabarwieniu satyrycznym, które z powodzeniem można by było określić mianem powiastek filozoficznych na miarę Woltera, tyle że w kostiumie science fiction. Pod postacią satyry Lem porusza bardzo poważne problemy filozoficzne interesujące samego Autora. Sam pisarz wyjaśnia, że Stylizacja głównego bohatera "Dzienników", Ijona Tichego, na barona Münchhausena, czy Guliwera, nie była świadomym zabiegiem pisarskim, mojej pracy nie poprzedzały żadne teoretyczne założenia, nie szukałem żadnych prefiguracji, wzorców, paradygmatów, tak jak rzeka nie antycypuje swojego koryta. Moje utwory pisały się same, byłem czymś w rodzaju racjonalnie pracującego medium, ale nie przetwarzałem jakichkolwiek przedustawnie powziętych planów.
Dzienniki gwiazdowe – cykl opowiadań Stanisława Lema. Pierwsze odcinki Dzienników gwiazdowych datują się na początek lat pięćdziesiątych, ostatnie opowiadanie - Ostatnia podróż Ijona Tichego - powstało w 1996. Kontynuacją cyklu są powieści Wizja lokalna (1982) i Pokój na Ziemi (1987).
Podróż dwudziesta szósta i ostatnia, będąca aluzją do zimnej wojny, ukazała się jedynie w zbiorach Sezam i inne opowiadania (1954) i Dzienniki gwiazdowe (1957). Brak jej we wszystkich późniejszych wydaniach.
W pierwszym wydaniu Dzienników gwiazdowych (1957) pojawiły się również po raz pierwszy trzy opowiadania nie związane bezpośrednio z Ijonem Tichym: "Czy pan istnieje, Mr Johns?", "Szczur w labiryncie" oraz "Koniec świata o ósmej (Bajka amerykańska)".
Bohater cyklu to kosmiczny podróżnik Ijon Tichy. Niewiele wiadomo o jego przeszłości (poza anegdotycznymi szczegółami dotyczącymi przeszłości jego rodziny, jego narodzin i nazwiska). W domu (na Ziemi) bywa rzadko, większość czasu spędzając w podróżach.
Określenie Dzienniki gwiazdowe tyczy się właściwie podróży Ijona Tichego (Podróże Ijona Tichego), ewentualnie jego wspomnienia (Ze wspomnień Ijona Tichego). Jednak można zakwalifikować do Dzienników..., jako cyklu, wszystkie dzieła traktujące o Tichym i jego wszechświecie.
Kolejność powstawania Podróży: 22, 23, 24, 25, 26, 12, 13, 14, 11, 7, 8, 28, 18, 20, 21.
Profesor Tarantoga, właśc. Astral Sternu Tarantoga – fikcyjna postać literacka, główny bohater kilku utworów Stanisława Lema ze zbiorów Noc księżycowa i Powtórka, przyjaciel Ijona Tichego z cyklu opowiadań Dzienniki gwiazdowe. Pojawia się również w opowiadaniu Kongres futurologiczny oraz powieściach: Wizja lokalna i Pokój na Ziemi.
Profesor zoologii gwiezdnej w Katedrze Astrozoologii Porównawczej Uniwersytetu Fomalhaut, przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Wydania „Dzieł Wszystkich Ijona Tichego”, członek Rady Naukowej Instytutu Tichologicznego oraz redakcji kwartalnika „Tichiana”.
Genialny naukowiec i konstruktor. Wynalazł m.in. peregrynator – aparat do podróży międzygwiezdnych bez ruszania się z miejsca, zaginający przestrzeń w czwartym wymiarze ("Wyprawa profesora Tarantogi") oraz urządzenie do spowalniania i przyśpieszania czasu ("Podróż dwunasta"). Był również wynalazcą płynu do wywabiania przykrych wspomnień, banknotów z poziomą ósemką – wyobrażającą nieskończenie wielką sumę pieniędzy, oraz aparatury do wyzyskiwania trwoniącej się energii dzieci w postaci systemu wystających w różnych miejscach mieszkania korb, bloków i dźwigni, które dzieci popychają, ciągną i przesuwają w czasie zabaw, nieświadomie pompując w ten sposób wodę i wytwarzając elektryczność (Podróż dwunasta).
Jego najważniejszym osiągnięciem było założenie ludzkiej cywilizacji ("Czarna komnata profesora Tarantogi"). Mieszka najprawdopodobniej w Krakowie.
Tarantoga i Ijon Tichy poznali się w okolicznościach opisanych w "Podróży dwudziestej szóstej i ostatniej".
Do cyklu zaliczamy:
- Podróże Ijona Tichego
- Podróż siódma (1964) Niezwyciężony i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Podróż ósma (1966) Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż jedenasta (1961)Księga robotów, Dzienniki gwiazdowe
- Podróż dwunasta (1957) Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż trzynasta (1957) Dzienniki gwiazdowe
- Podróż czternasta (1957) (pierwodruk "Przekrój" 1956 jako "Z dziennika gwiezdnego Ijona Tichego") Dzienniki gwiazdowe
- Podróż osiemnasta (1971) Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż dwudziesta (1971) Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż dwudziesta pierwsza (1971) Dzienniki gwiazdowe
- Podróż dwudziesta druga (1954) Sezam i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż dwudziesta trzecia (1954) Sezam i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż dwudziesta czwarta (1954) Sezam i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Podróż dwudziesta piąta (1954) Sezam i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Podróż dwudziesta szósta i ostatnia (1954) Sezam i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe tylko w wydaniu z 1957 - brak w późniejszych wydaniach
- Podróż dwudziesta ósma (1966) Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- Ostatnia podróż Ijona Tichego (1996) („Playboy Polska” 5/1999) - pierwsze wydanie w niemieckim "Playboyu" w 1996 roku.
- Pożytek ze smoka (1993) Pożytek ze smoka i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Ze wspomnień Ijona Tichego
- I - Profesor Corcoran (1961) Księga robotów, Dzienniki gwiazdowe
- II - Profesor Decantor (1961) Księga robotów, Dzienniki gwiazdowe, (z wyjątkiem wydania WL 2002)
- III - Profesor Zazul (1961) Księga robotów, Dzienniki gwiazdowe
- IV - Fizyk Molteris (1961) Księga robotów, Dzienniki gwiazdowe
- V - Tragedia pralnicza (1963) Noc księżycowa, Dzienniki gwiazdowe
- Formuła Lymphatera (1961) Księga robotów, Zagadka
- Doktor Diagoras (1964) Niezwyciężony i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Zakład doktora Vliperdiusa (1964) Niezwyciężony i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Ratujmy kosmos (1964) Niezwyciężony i inne opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
- Kongres futurologiczny (1971) Bezsenność, Głos Pana. Kongres futurologiczny, Kongres futurologiczny. Maska Dzienniki gwiazdowe
- Profesor A. Dońda (1973) ("Szpilki" 1973), Kroki w nieznane 5, Maska, Dzienniki gwiazdowe
- Powieści
- Wizja lokalna (1982)
- Pokój na Ziemi (1987)
