Jesion
LEKSYKON FANTASTYKI | |
fiction |
Nazwa
Jesion, a dokładniej jesion wyniosły, to po łacinie fraxinus excelsior. Jego europejskie nazwy biorą swój początek od indoeuropejskiego rdzenia *os-. Przez starożytnych Rzymian zwany ornus, po rosyjsku jasen, po staroislandzku askr.Charakterystyka
W mitologii greckiej z krwi wykastrowanego Uranosa powstają meliady, nimfy jesionu. Z drzewa jesionowego Zeus stworzył pokolenie ludzi brązu. Z jesionu wyrabiano włócznie. W mitologii taką włócznią posługuje się pod Troją Achilles. Ponoć jesion chronił przed ukąszeniem węża. W Rzymie łączono go z Jowiszem.W mitologii skandynawskiej jesionem jest drzewo świata, Yggdrasill. Tutaj również bogowie tworzą z jesionu pierwszego człowieka, konkretniej mężczyznę, Aska. Podobnie jak w Grecji i Rzymie z jesionu wyrabiano włócznie. Taka była słynna włócznia Odyna, Gungnir.
W mitologii celtyckiej spośród pięciu świętych drzew Irlandii trzy były jesionami.
W mitologii słowiańskiej jesion, rosnący w świętych gajach, otoczony był czcią.
W folklorze brytyjskim jesion uważano za skuteczny amulet przeciwko utonięciu. Przez rozszczepiony pień jesionu przeciągano dzieci z przepukliną w nadziei jej ustąpienia.
W medycynie ludowej używano jesionu przeciwko ukąszeniu żmii. Ponadto był skuteczny na łamanie w kościach. Sen pod jesionem zapewniał odpoczynek umysłowi. W charakterze amuletu wkładano liście jesionu pod prześcieradło by zażegnał kłótnie między małżonkami.
Literatura
- Kaczor I., Kult drzew w tradycji mitologicznej i religijnej starożytnych Greków i Rzymian, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr. 3, Łódź 2001.
- Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
- Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
- Pietrzak E., Historyczne spojrzenie na mistyczne związki ludzi z drzewami, [w:] „Maska. Roślina”, nr. 27/2015.
- Leksykon symboli, pod red. Jarosiński R., Warszawa 1991.
- Botheroyd S.; Botheroyd P., Słownik mitologii celtyckiej, Katowice 1998.
- Online Etymology Dictionary, dostępne [on-line]: http://www.etymonline.com/index.php?term=mandrake&allowed_in_frame=0.
(aut. Izabela Ozga)