Żywiołak

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Żywiołak (Bibliografia)

  Nie kończąca się historia

ŻYWIOŁAK – żywiołaki, inaczej elementale, to duchy żywiołów z alchemicznego systemu wprowadzonego przez Paracelsusa w XVI wieku.

Paracelsus wymieniał cztery żywiołaki ondyny (undyny), sylfy, gnomy oraz salamandry i każdemu z duchów przypisał określoną sferę działalności. Ondyny, znane także jako undyny, zamieszkiwały wodę, sylfy powietrze, gnomy ziemię a salamandry były związane z ogniem.

Nazwa undyna bierze swój początek w łacińskim słowie unda, oznaczającym falę, bądź ogólniej wodę. Istoty te wywodzą się z mitologii nordyckiej. Zamieszkiwały one jeziora i rzeki a swoim śpiewem zwodziły młodych mężczyzn, by następnie wciągnąć ich pod wodę. Z tego kręgu kulturowego bierze także swój początek opowieść o Ondynie. Nimfie, która stała się śmiertelna z powodu miłości do człowieka. Niestety, kiedy ów ją zdradził Ondyna rzuciła na niego klątwę , która sprawiała, że mógł oddychać tylko wtedy, kiedy nie spał.

Źródłosłów sylf bierze się z łacińskiego sylva, wskazującego na las i greckiej nymph, nimfy. Z tymi duchami powietrza mógł przyjaźnić się człowiek wyłącznie o czystym sercu.

Literatura

1. J. Simpson, S. Roud, A Dictionary of English Folklore, Oxford 2000.
2. W. Kopaliński, Wielki multimedialny słownik Władysława Kopalińskiego [CD-ROM].
3. J. L. Barcelo, Czarna magia w XX wieku, Warszawa 1991.
4. Encyclopedia Mythica, dostępne[on-line] http://www.pantheon.org/.
5. Encyclopedia Britannica, dostępne [on-line] http://www.britannica.com/.
6. Online Etymology Dictionary, dostępne [on-line] http://www.etymonline.com/index.php.
7. Oxford Dictionaries, dostępne [on-line] http://oxforddictionaries.com/.

(aut. Izabela Ozga)