Fionn

Z encyklopediafantastyki.pl
(Przekierowano z Kategoria:Fionn)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction

FIONN MAC CUMHAILL – obok Cúchulainna, jeden z najważniejszych bohaterów w mitologii celtyckiej.

Rodowód

Fionnowi Mac Cumhaill poświęcone są opowieści zwarate w cyklu feniańskim, znanym także pod nazwą osjańskiego, spisanym w dwunastym wieku. Rodzicami Fionna był Cumhall, przywódca fiany, grupy myśliwych-wojowników, oraz Muirne, córka druida Tadhga. Cumhaill miał uprowadzić Muirne wbrew woli jej ojca. Doszło wtedy do bitwy pomiędzy dwoma klanami, z czego głównym przeciwnikiem stał się Goll mac Morna z klanu Murine. W akacie zemsty zabił Cumhailla i przejął dowództwo nad jego fianą. Odrzucona przez ojca Muirne musiała się ukrywać przed Gollem mac Mornem a narodzone dziecko oddała na wychowanie kobietom, mieszkającym w lesie.

Imię

Wychowany w lesie, a konkretniej w miejscu zwanym Slieve Bloom, chłopiec, dopóki nie przybrał imienia Fionna, nazywał się Demne, co nawiązywało do jego łysiny. Kiedy pokonał w bójce rówieśników, wrzucając ich do wody, zyskał sobie miano fionna, co po irlandzku oznacza białowłosego, bo tak mieli określić zwycięzcę pokonani przeciwnicy. Imię to na stałe przylgnęło jednak do bohatera po tym jak został poetą i zarazem jasnowidzącym, co wiązało się z uzyskaną u druida Finneigéasa wiedzą.

Służba u władców

Z racji swojego pochodzenia u żadnego z władców nie mógł zabawić na dłużej. Rozpoznawany jako syn Cumhailla mógł ściągnąć na innych gniew Golla mac Morna. W tym czasie Fionn poślubił córkę kowala a od teścia dostał dwa oszczepy. Również podczas jednej ze swoich wędrówek znalazł czarodziejską sakiewkę. Miała ona być wykonana ze skóry żurawia i kryła w sobie skarby Túatha Dé Dannan, widoczne tylko podczas przypływu morza.

Zdobycie wiedzy

Wiedzę zdobywał Fionn u druid Finneigéasa, który mieszkał nad rzeką Boyne. Pewnego razu poprosił, przebywającego u niego na naukach, Fionna, wówczas jeszcze występującego pod imieniem Demne, o upieczenie ryby, łososia, którego złowił w rzece. Zakazał jednak młodzieńcowi kosztować cennego mięsa. Ów jednak sparzył się w palec i wsadził go do ust. W ten sposób zdobył wiedzę, ponieważ druid kazał mu w takim razie zjeść całą rybę, która jak się okazało była łososiem mądrości. Fionn posiadł w ten sposób wiedzę – stał się poetą i jasnowidzem.

Przejście fiany

Fionn był gotowy by odzyskać należne sobie dziedzictwo – przywództwo nad fianą, którą po zabójstwie jego ojca przejął Goll mac Morna. Fionn udał się więc do Tary, na jego dwór, i tam miał uratować dwór od Aillena mac Midna, przybysza z tamtego świata. Ów pojawiał się zawsze, rok w rok, podczas święta Samhain, muzyką pogrążał biesiadników we śnie i podpalał dwór, ziejąc ogniem. Fionn przegonił go do tamtego świata. Król sam przekazał mu dowództwo nad fianną oraz swoją siedzibę.

Bohaterskie czyny Fionna

Fionn, jako przywódca fiany, miał wraz z towarzyszami często wyprawiać się na tamten świat. Jako myśliwy był związany ze zwierzętami. Jego opieka nad tymi ostatnimi wyrażała się w legendzie polowaniem na dziki i jelenie. Finn był również pogromcą potworów. To z jego imieniem wiąże się powstanie Grobli Olbrzyma, skał znajdujących się na wybrzeżu Irlandii Północnej i łączących się ze Szkocją. Fionn miał syna Oísina.

Fionn a legenda o Diarmaidzie i Gráinne

Będąc już w podeszły wieku Fionn chciał poślubił Gráinne ta jednak odmówiła i uciekła z Diarmaidem. Fionn ścigał ich kilka lat. W efekcie zwarali pokój, ale wysłany przez Fionna na polowanie na dzika Diarmaida. Ten został jednak śmiertlenie ranny. Uleczyć go mogła tylko życiodajna woda z rąk Fionna. Ów jednak, wciąż jeszcze wiedziony zawiścią, trzy razy próbował przynieść ją umierającemu a kiedy wrócił w końcu nabrawszy wody za trzecim razem, było już za późno.

Śmierć Fionna

Śmierć Fionna jest niejasna. Będąć już u kresu sił wyruszył do walki ze swoimi wrogami z klanu Morna. Legendy powiadają, że nigdy nie umarł, ale śpiąc przebywa gdzieś w zaświatach.

Literatura

  • Gierek B., Religie Celtów, Kraków 2013.
  • Gąssowski J., Mitologia Celtów, Warszawa 1987, vol. 8.
  • Monaghan P., The Encyclopedia Of Celtic Mythology And Folklore, New York 2004.
  • Botheroyd S., i Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, 1998.
  • Kempiński A.M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
  • Matthews J., i Matthews C., Mitologia Wysp Brytyjskich, 1997.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony