Leon Gomolicki

Wersja z 12:49, 13 paź 2015

Leon Gomolicki
Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia,1903 Petersburg
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1988 Warszawa
Narodowość	polska
Ważne dzieła	Arka

Leon Gomolicki ur. 27 sierpnia 1903 w Petersburgu. Trzynaście lat przebywał na Wołyniu, pracował jako robotnik, drwal, kreślarz, później przeniósł się do miasta swoich rodziców - Warszawy. Uczęszczał do szkoły nauk zdobniczych. Okres okupacji spędził w stolicy; po wyzwoleniu wyjechał do Łodzi. W latach 1948-1952 pracował jako rusycysta na uniwersytetach w Łodzi i Warszawie, pisał eseje, prace popularnonaukowe dotyczące m.in. rosyjskiego okresu biografii Adama Mickiewicza: Dziennik pobytu Adama Mickiewicza w Rosji (1824-1829), 1949; Mickiewicz wśród Rosjan, 1950.

Debiutował w 1918 w Ostrogu na Wołyniu. W 1921 ogłosił tom poezji Miniatury. Wydał m.in. Ucieczka (1959); Uprowadzenie Baucis (1960); Białe runo (1962); Czasobranie (1963); Kiermasz (1964); Owoc z grynszpanem (1965); Wyprawa na Polmos (1966); Wydarzenie (1968); Erotyk (1974); Taniec Eurynome (1976); Proza (t. 1-3) Horoskop (1981); Terapia przestrzenna (1983). Laureat wielu nagród państwowych, ukoronowanych nagrodą Prezesa Rady Ministrów I stopnia. Zmarł 22 grudnia 1988 w Warszawie.

Jedyną powieścią Gomolickiego związaną tematycznie z fantastyką naukową jest Arka (PIW, W. 1970). Książka relacjonuje losy kontrowersyjnego eksperymentu medycznego z początku XXI stulecia. Bohater utworu, profesor algologii kosmicznej (nauki o glonach), który uległ wypadkowi silnego napromieniowania, oczekuje na zabieg przeszczepienia własnej głowy do tułowia innego człowieka. Eksperyment pozwoli żyć mózgowi uczonego, ale etyczne konsekwencje doświadczenia pozostaną nader wątpliwe. Fabuła powieści jest szeregiem introspekcji psychologicznych, próbą odtworzenia skomplikowanego świata przeżyć, przemyśleń i wspomnień człowieka poszukującego swojej tożsamości, patrzącego z niepokojem na historię naszej cywilizacji. Lęk przed transplantacją odczuwa bohater jako rodzaj szczególnego osaczenia, z którego chciałby się wydostać. Próbując zidentyfikować sytuację, w jakiej się znalazł, przywołuje wizje historycznych metamorfoz umysłu ludzkiego związane z mitologicznym wątkiem Orfeusza. Ta analogia nie wydaje się przypadkowa. Orfeusz rozdarty przez menady zachował życie: głowa poety niesiona falami strumienia - śpiewała, wypowiadała przepowiednie. Bohater Arki zostaje obdarzony podobnym darem: nie widząc perspektyw rozwoju cywilizacji rozważa możliwość budowy kosmicznego statku, który ocaliłby nielicznych mieszkańców Ziemi, stwarzając szanse pozbycia się wszystkiego, co szkodliwe. Sprawą kluczową i nie rozstrzygniętą staje się jednak odpowiedź na pytanie, jakie składniki tradycji i kultury warte są tego, by uchronić je przed zniszczeniem. Powieść Leona Gomolickiego wykorzystująca motyw Arki, częsty w literaturze science fiction, daje się czytać w języku mitologicznym (tą samą drogą podążał Wilhelm Mach w Górach nad czarnym morzem). Warstwa fabularna jest tu pretekstem, stanowi ramy konstrukcyjne: pocisk kosmiczny, w którym nowy Ut-Napishtim przeniesie dobytek wiekowy myśli ludzkiej i samą ludzkość na nową planetę, to jedyne użyteczne zastosowanie projektów kosmonautycznych.

Twórczość fantastyczna

• Arka (1970)

Inna twórczość

• Miniatury 1921
• Ucieczka (1959)
• Uprowadzenie Baucis (1960)
• Białe runo (1962)
• Czasobranie (1963)
• Kiermasz (1964)
• Owoc z grynszpanem (1965)
• Wyprawa na Polmos (1966)
• Wydarzenie (1968)
• Erotyk (1974)
• Taniec Eurynome (1976)
• Proza (t. 1-3)
• Horoskop (1981)
• Terapia przestrzenna (1983)