Maciej Kuczyński

Wersja z 16:57, 12 sie 2019

Maciej Kuczyński
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia,1926 Warszawa
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 2019 Warszawa
Narodowość	Polska

Maciej Kuczyński ur. 15 kwietnia 1929 w Warszawie. W 1953 ukończył studia otrzymując dyplom inżyniera architekta. W latach 1958-1959 był sekretarzem redakcji miesięcznika krajoznawczego „Ziemia". Od 1963 do 1973 pracował w PAN jako kierownik techniczny wypraw naukowych. Uczestniczył w formowaniu nowo¬czesnego taternictwa jaskiniowego, był współzałożycielem Komisji Taternictwa Jaskiniowego Klubu Wysokogórskiego, brał udział w licznych wyprawach odkrywczych do jaskiń Tatr. Kierownik techniczny kilku wypraw paleontologicznych PAN na pustynię Gobi w Mongolii; uczestniczył w odkryciu najgłębszej jaskini Peru - Cueva del Cerro Racasmarca. W 1973 brał udział w polsko-amerykańskiej wyprawie naukowej w Himalaje Nepalu, a w 1974 był kierownikiem technicznym wyprawy paleontologicznej PAN na Spitsbergen. W 1976 kierował polsko-wenezuelską wyprawą speleologiczną na płaskowyżu Sarisarinama w Amazonii, uczestniczył w odkryciu i eksploracji pierwszych znanych na świecie jaskiń w skałach kyrcytowych. W 1977 wchodził w skład polsko-amerykańskiej.wyprawy naukowej badającej skażenia lodowców w górach Alaski; w 1980 kierował polską wypraną speleologiczną do jaskiń Meksyku. Członek Klubu Wysokogórskiego (Warszawa) i The Explorers Club (New York). Debiutował w 1961. Publikuje liczne reportaże z podróży drukowane na łamach prasy codziennej i periodyków, pisze komentarze do filmów podróżniczych, jest autorem zdjęć do filmów telewizyjnych.

Wydał 20 pozycji książkowych, zwłaszcza powieści dla młodzieży i reportaży z podróży, m.in. Alarm pod Andami (1961); Do widzenia słońce (1962); Białe palmy (1962); Chłopiec z Gór Organowych (1963); Gwiazdy Suchego Stepu (1965); Wyprawa po dinozaury (1968); Zimny brzeg (1969); Kayum (1970); Czeluść (1972); Rabunek (1972); Zwyciężca (1976); Obieżyświat (1976); Zwrotnik Dinozaura (1977); Nowe przygody Obieżyświata (1977); Tajemniczy płaskowyż (1981).

Autor kilku powieści i zbiorów opowiadań SF: Babcia-robot przy kominku. (Śląsk, Kat. 1963: Babcia-robot przy kominku; Exodus; Trzy razy dziennie; Najwierniejszy przyjaciel człowieka; Czerwonogłowi; Światła biegną przez Kosmos; Niezniszczalne; Trolejbusy przed śniadaniem; Towarzyszka kosmonauty; Nasi ludzie w Kosmosie); Atlantyda, wyspa ognia (powieść, NK, W. 1967); Katastrofa (powieść, NK, W. 1968, 1983); Wynalazek (powieść, NK, W. 1979); Kask (powieść, Czytelnik, W. 1978 - powieść nagrodzona w konkursie „Czytelnika").

Proza Macieja Kuczyńskiego dotyczy uniwersalnych tematów science fiction, ale zaciekawia niebanalnym opracowaniem sytuacji fabularnych, sprawnym warsztatem literackim. Wczesne opowiadania zamieszczone w tomie Babcia-robot przy kominku łączą motywy baśni i science fiction, a niektóre z nich dzieją się w tak odległej przyszłości, że obserwacja świata możliwa jest tylko w perspektywie baśniowej.

Jedną z ciekawszych książek Macieja Kuczyńskiego, wpisaną na listę lektur szkoły podstawowej jest Atlantyda, wyspa ognia, która w schemacie powieści awanturniczo-przygodowej przekazuje niebanalne treści dydaktyczne, wychowawcze i poznawcze. Bohater-zwiadowca — musi wykazać się predyspozycjami psychicznymi i fizycznymi, aby przygotować inwazję, rozpoznać pochodzenie tajemniczego lądu. Awaru, syn afrykańskiego wodza, przedostaje się na wyspę o wysoko rozwiniętej cywilizacji naukowo-technicznej. Ogląda urządzenia wyspiarzy, obserwuje dziwny, nieznany świat i zamierza przekonać swoich.współtowarzyszy o daremności zdobycia nowych terytoriów. Jego przemyślenia zostają zawarte w scenach wydzielonych kursywą i budzą zainteresowanie brakiem dookreśleriia przedmiotów technicznych, aktywizując wyobraźnię czytelnika. Autor zabudowuje legendarną wyspę zgodnie -z planem XX-wiecznej metropolii, ale nie podaje przeznaczenia cudownych instrumentów. W powieści Kuczyńskiego zakończonej totalnym kataklizmem (pochłonięciem wyspy przez wzburzone fale oceanu) ważna jest zwłaszcza aktywna postawa bohatera, który próbuje wyjaśnić i opisać obcy świat, dotrzeć do istoty cudownych urządzeń, poznać konstruktorów, odpowiedzialnych za ich użycie.

W kolejnej książce, Katastrofie (umieszczonej także na liście lektur szkolnych), porusza Kuczyński problem nadużycia wiedzy przez uczonego, który dowodzi, iż cywilizacja naukowo-techniczna zmierza ku zagładzie, niszczy środowisko naturalne, buduje klatki-więzienia dla jednostek, żądając podobnego wartościowania w różnych sytuacjach społecznych. Zagrożenie zmusza do refleksji, prowokuje do wprowadzenia zmian, otwiera oczy na niedoskonałość systemu, który niszczy osobowość człowieka.

W dwóch kolejnych powieściach: Wynalazek i Kask opowiada Kuczyński nie tyle o historii cudownych urządzeń, ile perypetiach młodocianych adeptów nauki. Niedoceniani przez rówieśników, występujący przeciwko obowiązującym normom społecznym i obyczajowym, skłóceni ze środowiskiem, są postaciami szlachetnymi, obdarzonymi poczuciem własnej wartości i buntowniczej niezależności. Żywa, pasjonująca akcja powieści Kuczyńskiego czyni z nich lekturę wartościową, rozbudzającą wyobraźnię, odpowiadającą ambicjom wychowawczym.

Powieści

• Atlantyda, wyspa ognia (1967)
• Katastrofa (1968)
• Zwycięzca (1976)
• Kask (1978)
• Wynalazek (1978)

Zbiory opowiadań

• Babcia robot przy kominku (1963)

Opowiadania

• Babcia-robot przy kominku
• Czerwonogłowi
• Exodus
• Najwierniejszy przyjaciel człowieka
• Nasi ludzie w kosmosie
• Niezniszczalne
• Światła biegną przez kosmos
• Towarzyszka kosmonauty
• Trolejbusy przed śniadaniem
• Trzy razy dziennie

Inna twórczość

• Alarm pod Andami (1961)
• Zimny brzeg (1969)
• Czeluść (1972)
• Rabunek (1972)
• Obieżyświat (1976)
• Tajemniczy płaskowyż (1981)