Maciej Parowski
Maciej Parowski | |
Data i miejsce urodzenia | 27 grudnia,1946 Warszawa |
Data i miejsce śmierci | 3 czerwca 2019 Warszawa |
Narodowość | Polska |
Ważne dzieła | Burza |
Maciej Parowski (ur. 27 grudnia 1946 w Warszawie, zm. 3 czerwca 2019 tamże), polski pisarz, krytyk i redaktor fantastyki naukowej.
Ukończył wydział elektryczny Politechniki Warszawskiej. Od 1974 dziennikarz: początkowo felietonista, kierownik działu kulturalnego, potem sekretarz redakcji i redaktor naczelny (1981) tygodnika studenckiego "Politechnik". Od 1977 kierownik działu krytyki i nauki, od 1979 publicysta tygodnika "Razem". Począwszy od 1968 zamieszczał opowiadania i felietony w "Życiu Warszawy", "Na Przełaj", "Kulturze", "Ekranie", "Polityce" i "Reakcji". Od 1982 kierownik działu literatury polskiej w miesięczniku "Fantastyka" (później "Nowa Fantastyka"), od 1992 do 2003 również jego redaktor naczelny. Był redaktorem naczelnym dwumiesięcznika "Czas Fantastyki".
Jako autor science fiction debiutował opowiadaniem "Bunt robotów" w tygodniku "Na Przełaj" (25/1970). W 1973 uzyskał wyróżnienie w konkursie "Młodego Technika" za opowiadanie "Poczucie pełni". Jego debiutem książkowym była powieść Twarzą ku ziemi. Jego teksty należą w większości do nurtu fantastyki socjologicznej, inspirowanej twórczością Janusza A. Zajdla. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Przedruki jego utworów SF ukazywały się w antologiach Wołanie na Mlecznej Drodze (NK, W. 1976); Bunt robotów (Gorzowski Klub Miłośników Fantastyki Naukowej, Gorzów 1981); Spotkanie w przestworzach 2 (KAW, 1982). W 1985 opublikował zbiór opowiadań Sposób na kobiety (KAW, : Muchy; Bunt robotów, Fontanna łez; Bicie piany; Mężczyźni są szaleni; Geniusz; Ostatnia przygoda Funky'ego; Sposób na kobiety; Pomóż swojej gwieździe; Dziura metafizyczna; Ekspertyza; Tandem; Atlantyda; Deus ex machina; Poczucie pełni; Bigos; Krach w branży weków; Wkład w przedstawienie świata; Studnia; Sentymentalny J.M.R.; Stary wspaniały świat; Wiwat Bastylia; Eksplodujące bałwaństwo; Najszczęśliwszy człowiek świata; Drzewo wiadomości; To zdarza się co dzień; Euklidesja; Nieubłagany bieg postępu).
Maciej Parowski wywodzi się z pokolenia polskich fantastów, publikujących teksty o charakterze socjologiczno-politycznym: Marek Oramus, Wiktor Żwikiewicz, Tadeusz Markowski, Andrzej Krzepkowski i in. Jego opowiadania z przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, zebrane w tomie Sposób na kobiety, należą właściwie do prozy społeczno-obyczajowej, są trafnie podpatrzonymi scenami rodzajowymi obdarzonymi zmysłem humoru, analizy, aluzji, tendencją do skrótu. Jeśli w pisarstwie Parowskiego pojawiają się motywy SF (Poczucie pełni; Krach w branży weków), to stanowią pretekst do podkreślenia aktualnych treści socjologicznych: sytuacji człowieka zagubionego w chaosie wartości, poddawanego naciskom różnych ideologii, próbującego ocalić swoją niezależność, indywidualny sposób przeżywania rzeczywistości. Styl narracji ostry, zwięzły, nerwowy oddaje doskonale problematykę utworów Parowskiego, który niekiedy sięga do niebanalnych rozwiązań literackich (konwen¬cja autotematyczna w parabolicznym opowiadaniu Deux ex machina).
Powieść Twarzą ku ziemi, ukazująca w schemacie dystopii rzeczywistą realizację programów społecznych lat siedemdziesiątych, wybiega w przyszłość, zapowiadając stechnicyzowany świat poddany presji wszechobecnych środków masowego przekazu, stałej inwigilacji, terroru psychologicznego. Bohater rozpoznaje ów świat docierając do jego istoty poprzez odrzucenie fikcji kreślonej środkami propagandy (podziemne miasto dobrobytu dostępne klasie rządzącej) i zostaje postawiony w sytuacji wyboru: zachowania indywidualności bądź przyjęcia postawy konformistycznej.
W 2006 roku na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu w Łodzi otrzymał doktorat humoris causa, czyli nagrodę im. Papcia Chmiela za zasługi dla polskiego komiksu.
30 października 2007 roku, z okazji 25-lecia pisma Fantastyka, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował Macieja Parowskiego srebrnym medalem "Gloria Artis".
Spis treści |
Powieści
- Twarzą ku ziemi
- Burza
- Mildgor nie opublikowana
Zbiory opowiadań
- Sposób na kobiety 1985
Zredagowane antologie
- Pożeracz szarości
- Co większe muchy
- Trzecia brama
- Bliskie spotkanie I
- Bliskie spotkanie II
- Miłosne dotknięcie nowego wieku
Non fiction
- Bez dubbingu - wznowienie w tomie Z bandytą w windzie
- Czas fantastyki
- Małpy pana Boga 1
- Małpy pana Boga 2
- Z bandytą w windzie
- Kukułka na koniu trojańskim
- Wasz cyrk, moje małpy
Opowiadania
- Muchy Sposób na kobiety, Spotkanie w przestworzach 2
- Bunt robotów Na Przełaj 25/1970, Sposób na kobiety, Bunt robotów, Spotkanie w przestworzach 2
- Fontanna łez Sposób na kobiety
- Bicie piany Sposób na kobiety Odgłosy 12 (1356) 1984
- Mężczyźni są szaleni Sposób na kobiety
- Geniusz Sposób na kobiety
- Ostatnia przygoda Funky'ego Sposób na kobiety
- Sposób na kobiety Sposób na kobiety
- Pomóż swojej gwieździe Sposób na kobiety, Fantastyka 03 (3) 1982,
- Dziura metafizyczna Sposób na kobiety
- Ekspertyza Sposób na kobiety, Spotkanie w przestworzach 2, Z bandytą w windzie
- Tandem Sposób na kobiety
- Atlantyda Sposób na kobiety
- Deus ex machina Sposób na kobiety, Pismo literacko-artystyczne 12 (31) 1984
- Poczucie pełni Młody Technik 08 (313) 1974, Sposób na kobiety, Wołanie na Mlecznej Drodze, Z bandytą w windzie
- Bigos Sposób na kobiety
- Krach w branży weków Sposób na kobiety, Spotkanie w przestworzach 2, Z bandytą w windzie
- Wkład w przedstawienie świata Sposób na kobiety, Z bandytą w windzie
- Studnia Kwazar 02 (10) 1982, Sposób na kobiety, Jawnogrzesznica, Bliskie spotkanie I, Problemy 09 (446) 1983
- Sentymentalny J.M.R. Sposób na kobiety
- Stary wspaniały świat Sposób na kobiety, Problemy 10 (447) 1983, Z bandytą w windzie
- Wiwat Bastylia Sposób na kobiety
- Eksplodujące bałwaństwo Sposób na kobiety, Z bandytą w windzie
- Najszczęśliwszy człowiek świata Sposób na kobiety, Z bandytą w windzie
- Drzewo wiadomości Sposób na kobiety, Fantastyka 09 (12) 1983
- To zdarza się co dzień Sposób na kobiety, Spotkanie w przestworzach 2, Z bandytą w windzie
- Euklidesja Sposób na kobiety
- Nieubłagany bieg postępu Sposób na kobiety
- Mildgor (fragm.) Fantastyka 02 (65) 1988
- Burza (fragm.) Co większe muchy, Fantastyka 11 (86) 1989, Nowa Fantastyka 09 (324) 2009
- Wódz i Jasnowidz Czas Fantastyki 02 (19) 2009
- Tajemnica hrabiego Edwarda Spotkanie w przestworzach 2
- Euklidesja Nowa Fantastyka 03 (366) 2013
- W cieniu długopisu Z bandytą w windzie
- W celi z Breivikiem Przedmurze 2016
Komiksy
- Funky Koval (z Bogusław Polch i Jacek Rodek):
- Bez oddechu
- Sam przeciw wszystkim
- Wbrew sobie
- Wiedźmin (z Bogusław Polch i Andrzej Sapkowski):
- Droga bez powrotu
- Geralt
- Mniejsze zło
- Ostatnie życzenie
- Granica możliwości
- Zdrada
- Burza (rys. Krzysztof Gawronkiewicz) - ukazał się w antologii Egmontu Wrzesień. Wojna narysowana w 2003 r.
- Naród wybrany (rys. Jarosław Musiał) - drukowany w "Nowej Fantastyce" w roku 1992 i 1993 (12 odcinków po 4 plansze).
- Planeta robotów (rys. Skrzydłowski)
Cytaty
- "Gdy ogłoszono, że sztuczne głowy są lepsze od prawdziwych - wielu zapragnęło skorzystać z dobrodziejstw amputacji. Na zdjęciach zamieszczonych w ówczesnych gazetach, które mam tu przed sobą, widać kolejki przed punktami przeszczepów. Podpisy pod zdjęciami mówią o ogólnym entuzjazmie".
Maciej Parowski "Fenix Antologia 8 (4/2019)"
- "Gdybym widział w fantastyce tylko rozrywkę i ucieczkę, nie pisałbym tej książki. (...) Poszukałbym sobie innej pracy. Gdybym nie wiedział, jakim środkiem wypowiadania stała się fantastyka dla kilkudziesięciu osób, z którymi jestem związany, nie broniłbym gatunku. Gdybym nie wierzył w wyższość ducha nad materią, uległbym podobnie jak Bugajski szkodliwej psychozie, że wystarczy mieć gorszą od jakiegoś kraju elektronikę, żeby mieć odeń gorszą fantastykę. A przecież to nieprawda. Odwrotnie, jeśli jest jakaś dziedzina, w której możemy szybko dogonić świat, to właśnie dziedzina kultury, literatury. Także fantastycznej".
Maciej Parowski "Czas Fantastyki"
- "Mówi się, że konwencja fantastyczna myśli za autorów. Jak każda konwencja. Ale myśli zwłaszcza za tych, którzy nie mają nic do powiedzenia. Ci, którym coś ważnego coś leży na sercu i którzy nie zamierzają tego ukrywać, rozbijają konwencję, poszerzają ją".
Maciej Parowski "Czas Fantastyki"