Mark Twain

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Mark Twain
Mark twain1.jpeg
Data i miejsce urodzenia 30 listopada,1835
Florida
Data i miejsce śmierci 21 kwietnia 1910
Redding
Narodowość USA
Mark twain2.jpeg
Mark twain3.jpeg

Mark Twain, właściwie Samuel Langhorne Clemens (ur. 30 listopada 1835 w osadzie Florida, Monroe, stan Missouri, zm. 21 kwietnia 1910 w Redding, stan Connecticut) – amerykański pisarz pochodzenia szkockiego, satyryk, humorysta, wolnomularz. Do jego najbardziej znanych powieści należą Przygody Tomka Sawyera (1876), oraz Przygody Hucka (1884). Pisarz William Faulkner nazwał Twaina "ojcem amerykańskiej literatury".

Mark Twain urodził się w osadzie Florida 30 listopada 1835. W roku 1840, gdy miał 5 lat, jego rodzina przeniosła się do innej małej miejscowości – Hannibal. W wieku dwunastu lat z powodu śmierci ojca musiał przerwać naukę i rozpocząć pracę zarobkową. Początkowo był chłopcem na posyłki w drukarni, później kształcił się na zecera. Następnie uzyskał uprawnienia pilota parostatków pływających na Missisipi. Opisał to później w autobiograficznej powieści Życie na Missisipi. Uważa się, że jego pseudonim artystyczny pochodzi z tego okresu – w żargonie pilotów parowców rzecznych mark twain oznacza "zaznacz dwa (sążnie głębokości)".

Następnie przeprowadził się na Zachód. Przez pewien czas pracował w kopalniach srebra w Nevadzie, a następnie jako poszukiwacz złota w Kalifornii. W tym okresie pobytu na zachodnim wybrzeżu zaczął, początkowo nieregularnie, pracować jako dziennikarz. Rozgłos przyniosło mu opowiadanie "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County" (1865, O sławnej skaczącej żabie z Calaveras), w związku z czym w 1867 roku Twain został zaangażowany jako reporter i korespondent przy grupie amerykańskich turystów odbywających podróż do Europy na pokładzie statku Miasto Kwakrów. Jego udział w wyprawie finansowany był przez gazety Alta California oraz New York Tribune. Twain opisał podróż w książce Prostaczkowie za granicą (The Innocents Abroad, 1869).

Przez następnych parę lat Mark Twain wiele podróżował, głównie jako prelegent w różnych częściach Stanów Zjednoczonych. W roku 1870 ożenił się z Olivią Langdon, osiedlił w północno-wschodniej części kraju – początkowo w Buffalo, później w Hartford, w stanie Connecticut. Wszedł w środowisko żony i pod wpływem Williama Deana Howellsa okrzepł jako literat i rozpoczął następną część swojej kariery.

W autobiograficznej powieści Pod gołym niebem (Roughing It, 1872) opisał twardy, surowy los osadników oraz panoramę Ameryki od St. Louis, przez Nevadę, Kalifornię aż po Hawaje. W książce Włóczęga za granicą (A Tramp Abroad, 1880) zawarł swoje przeżycia z drugiej podróży do Europy, podczas której zwiedził Niemcy, Szwajcarię i Włochy.

Pierwszą powieść Pozłacany wiek (The Gilded Age, 1873) Twain napisał wspólnie z Ch. D. Warrenem.

W skład cyklu o nazwie Epos rzeki Missisipi, napisanego w okresie 1876-1882, weszły: Przygody Tomka Sawyera (The Adventures of Tom Sawyer, 1876) oraz Przygody Hucka Finna (The Adventures of Huckelberry Finn, 1884), oraz autobiograficzne Życie na Missisipi. Twain przedstawił w tych dziełach obraz Ameryki drugiej połowy XIX wieku.

Dwa utwory – Książę i żebrak (The Prince and the Pauper, 1882) oraz Jankes na dworze króla Artura (A Connecticut Yankee In King Arthur's Court, 1889) – rozgrywają się w Anglii. Pierwszy to historyczna powieść dla młodzieży, o zamianie ról bliźniaczo podobnych chłopców z przeciwstawnych biegunów drabiny społecznej. Druga powieść to satyra na zakorzenione mity europejskiej poezji średniowiecznej oraz podwaliny ustroju społecznego krajów zachodniej Europy.

Mark Twain pisał także (zwłaszcza po 1897 roku) coraz więcej małych form, w których krytykował amerykańską rzeczywistość. Z tego okresu pochodzą satyry antymieszczańskie, takie jak Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg (The Man Who Corrupted Hadleyburg, 1899) czy Tajemniczy przybysz (The Mysterious Stranger, 1916). W 1904 Twain zarzucił Teodorowi Rooseveltowi, że wygrał wybory skutkiem przekupstwa.

W roku 1893 zbankrutowało przedsiębiorstwo wydawnicze, w które Twain zainwestował 200 tys. dolarów. Pisarz popadł w poważne tarapaty finansowe. W tej sytuacji wyruszył w długie tury objazdowych odczytów w USA i Europie, które cieszyły się olbrzymim powodzeniem, zapewniając spłatę długów oraz zgromadzenie nowej fortuny.

W roku 1898 w jednym ze swoich opowiadań dał obraz pracy nauczycielskiej kolegi – Jana Szczepanika i perypetii związanych z porzuceniem pracy pedagogicznej na rzecz wynalazków. Podczas pobytu w Wiedniu pisarz odwiedził Szczepanika i zapisał w swoim dzienniku treść rozmów z wynalazcą. Posłużyły one następnie jako fabuła dwóch utworów: The Austrian Edison Keeping School Again (1898) oraz From the London Times of 1904.

Zmarł na zawał serca kilka miesięcy po śmierci swojej córki.

W swoich utworach lubił sięgać po elementy fantastyki. Jedną z jego najpopularniejszych powieści jest Jankes na dworze króla Artura. Pisał też science fiction, krótką formę zebrano w tomie The Science Fiction of Mark Twain.

Używał pseudonimów: Samuel L. Clemens, Samuel Clemens.

Spis treści

Powieści

Zbiory opowiadań

  • How to Tell a Story and Other Essays (1909)
  • The Curious Republic of Gondour and Other Whimsical Sketches (1919)
  • The Mysterious Stranger and Other Stories (1922)
  • Letters from the Earth (1962)
  • Mark Twain's Which Was the Dream? and Other Symbolic Writings of the Later Years (1966)
  • Mark Twain's Fable of Man (1972)
  • The Science Fiction of Mark Twain (1984) inny tytuł: Tales of Wonder (2003)
  • The Mysterious Stranger (2008)
  • Feralny krążek (1987)

Omnibusy

Chapterbooks

  • Extracts from Adam's Diary (1904)
  • Eve's Diary (1906)
  • Extract from Captain Stormfield's Visit to Heaven (1909)
  • The Mysterious Stranger: A Romance (1916) Tajemniczy przybysz
  • Captain Stormfield's Visit to Heaven (2008)

Nonfiction

  • Christian Science (Large Print) (1907)

Inna twórczość

  • Tom Sawyer Abroad (2003)

Opowiadania

  • Petrified Man (1862)
  • Earthquake Almanac (1865)
  • Cannibalism in the Cars (1868)
  • My Watch (1870)
  • Mediaeval Romance (1871) - Średniowieczny romans Obłędni rycerze
  • A Curious Pleasure Excursion (1874)
  • A Ghost Story (1875) - Opowieść o duchu Feralny krążek
  • Mr. Bloke's Item (1875)
  • The Curious Republic of Gondour (1875)
  • The Facts Concerning The Recent Carnival Of Crime In Connecticut (1876)
  • The Canvasser's Tale (1876)
  • The Loves of Alonzo Fitz Clarence and Rosannah Ethelton (1878)
  • A Curious Experience (1880)
  • The Invalid's Story (1882)
  • A Curious Dream (1882)
  • A Dying Man's Confession (1883)
  • The Undying Head (1883)
  • A Connecticut Yankee in King Arthur's Court (fragm) (1889)
  • from A Connecticut Yankee at King Arthur's Court (1889)
  • Time Travel Contexts from A Connecticut Yankee in King Arthur's Court (1889)
  • Mental Telegraphy (1891)
  • Extracts from Adam's Diary (1893)
  • Mental Telegraphy Again (1895)
  • From the "London Times" of 1904 (1898)
  • The Five Boons of Life (1902)
  • A Double-Barreled Detective Story (1902)
  • Eve's Diary (1905)
  • Diario de Eva: Traducido do Manuscrito Orixinal [Galician] (1906)
  • Captain Stormfield's Visit to Heaven (1907)
  • Extract from Captain Stormfield's Visit to Heaven (excerpt) (1908) - Wyjątek z opisu wizyty kapitana Stormfiel... Feralny krążek
  • Extract from Captain Stormfield's Visit to Heaven (1908)
  • My Platonic Sweetheart (1912)
  • The Mysterious Stranger (1916)
  • A Horse'sTale (1922)
  • Extract from Captian Stormfield's Visit to Heaven (1922)
  • A Fable (1922)
  • Hunting the Deceitful Turkey (1922)
  • The McWilliamses and the Burglar Alarm (1922)
  • Sold to Satan (1923)
  • Synopsis of "A Murder, a Mystery, and a Marriage" (1945)
  • The Great French Duel (1960)
  • Two Extracts (Excerpt) (1962)
  • The Great Dark (1962)
  • Letter to the Earth (1962)
  • Three Thousand Years Among the Microbes (fragm) (1966)
  • Three Thousand Years Among the Microbes (1966)
  • The Enchanted Sea-Wilderness (1966)
  • The Secret History of Eddypus, the World-Empire (1972)
  • "History 1,000 Years from Now" (1972)
  • A Letter from the Comet (1972)
  • A Connecticut Yankee in King Arthur's Court (fragm) (1973)
  • "The Mysterious Balloonist" (1975)
  • Better Let Blame' Well Alone (1978)
  • "The Generation Iceberg" (1979)
  • The Story of the Good Little Boy (1980)
  • Shackleford's Ghost (1984)
  • The Woman with the Golden Arm (nieznane)
  • Midnight Charm (fragm) (nieznane)
  • Dick Baker's Cat (nieznane)
  • Cats and Candy (nieznane)
  • A Horse's Tale (nieznane)
  • The Dead Disk - Feralny krążek Feralny krążek
  • Marvellous Inventions - Niezwykły wynalazek Feralny krążek
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony