Mirt

Wersja z 13:43, 24 lip 2016

Myrtus communis, [w:] Penzig O., Flore coloriée de poche du littoral méditerranéen de Gênes à Barcelone y compris la Corse, Paris 1902.

Wygląd

Z punktu widzenia historii kultury ważna jest wieczna zieloność mirtu, nawet zimą.

Charakterystyka

W Grecji mirt był symbolem bogini miłości Afrodyty. Analogicznie Rzymianie poświęcili mirt Wenerze. Podczas obrzędów zaślubin wieniec mirtowy, jako symbol miłości i kobiecości, wkładały panny młode.

Wieńce mirtowe nosili także uczestnicy misterów, zarówno dionizyjskich jak i eleuzyjskich. Mirt był jedną z ukochanych roślin Dionizosa. To gałązkę mirtu bóg podarował Hadesowi, kiedy przybył by odzyskać dla żywych swoją matkę Semele.

W Grecji podczas uczt podawano sobie gałązkę mirtu, która była zachętą dla obdarowanego do zaimprowizowania bądź wygłoszenia wiersza.

W mirt przemieniła się Myrra, zwróciwszy się o pomoc do bogów po tym jak ojciec chciał ją zabić, po tym jak dowiedział się, że Myrra, wykorzystawszy podstęp, dzieliła z nim nocami łoże. Stąd żywicę mirtu nazywano „łzami Myrry”.

Mirt był także symbolem pokoju. Wieńcami mirtowymi zdobiono głowy wojowników, którzy wracali z wyprawy wojennej zwycięsko, ale nie przelawszy krwi. Jako symbol pojednania mirtem mieli przyozdobić swoje miecze Aristogejton oraz Hermodios, którzy przywrócili Atenom wolność polityczną. Z tej samej symboliki wynikał zwyczaj noszenia wieńców mirtowych przez urzędników, a także przywożenie przez Greków gałązek mirtu z ojczystego kraju na tereny skolonizowane. U Rzymian dwie mirty stały obok siebie obok świątyni Kwiryna w Rzymie — jedna symbolizowała plebejuszy, druga arystokrację jako nierozerwalnie ze sobą związane. Według legendy w zależności od triumfu arystokracji bądź plebsu jeden z mirtów usychał, a drugi zakwitał. Podczas pokoju zawartego po wojnie między Sabinami i Rzymianami użyto gałązek mirtu do rytualnego oczyszczenia. Wieniec mirtowy nosił na głowie wódz podczas ovatio, uroczystości związanych z uczczeniem zwycięstwa.

Ponadto w mitologii rzymskiej mirt łączył się z historią bogini Fauny, Bona Dea. Gałązką mirtu miał wychłostać ją własny ojciec, ponieważ nie chciała z nim współżyć. Mit ten tłumaczył niechęć bogini do mirtu i brak tej rośliny w jej kulcie.

W mitologii greckiej i rzymskiej mirt był także symbolem umarłych. Mirtu używano przy strojeniu grobów. Mirt rósł także w Hadesie. Na mircie powiesiła się Fedra.

Literatura

• Kaczor I., Kult drzew w tradycji mitologicznej i religijnej starożytnych Greków i Rzymian, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr. 3, Łódź 2001.
• Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
• Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
• Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
• Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
• Kubiak Z., Mitologia grecka, Warszawa 1997.
• Markowska W., Mity Greków i Rzymian, Warszawa 1987.

(aut. Izabela Ozga)