Mirt
LEKSYKON FANTASTYKI | |
fiction |
Wygląd
Z punktu widzenia historii kultury ważna jest wieczna zieloność mirtu, nawet zimą.
Charakterystyka
W Grecji mirt był symbolem bogini miłości Afrodyty. Analogicznie Rzymianie poświęcili mirt Wenerze. Podczas obrzędów zaślubin wieniec mirtowy, jako symbol miłości i kobiecości, wkładały panny młode. Wieńce mirtowe nosili także uczestnicy misterów, zarówno dionizyjskich jak i eleuzyjskich. Była to jedna z ukochanych roślin Dionizosa. To gałązkę mirtu bóg podarował Hadesowi, kiedy przybył by odzyskać dla żywych swoją matkę Semele. W Grecji podczas uczt podawano sobie gałązkę mirtu, która była zachętą dla obdarowanego do zaimprowizowania bądź wygłoszenia wiersza. W mirt przemieniła się Myrra, zwróciwszy się o pomoc do bogów po tym jak ojciec chciał ją zabić, gdy dowiedział się, że Myrra, używszy podstępu, dzieliła z nim nocami łoże. Stąd żywicę mirtu nazywano „łzami Myrry”.
Mirt był także symbolem pokoju. Wieńcami mirtowymi zdobiono głowy wojowników, którzy wracali z wyprawy wojennej zwycięsko, ale nie przelawszy krwi. Jako symbol pojednania mirtem mieli przyozdobić swoje miecze Aristogejton oraz Hermodios, którzy przywrócili Atenom wolność polityczną. Z tej samej symboliki wynikał zwyczaj noszenia wieńców uwitych z tej rośliny przez urzędników, a także przywożenie przez Greków gałązek mirtu z ojczystego kraju na tereny skolonizowane. U Rzymian dwie mirty stały obok siebie obok świątyni Kwiryna w Rzymie — jedna symbolizowała plebejuszy, druga arystokrację jako nierozerwalnie ze sobą związane. Według legendy w zależności od triumfu arystokracji bądź plebsu jeden z mirtów usychał, a drugi zakwitał. Podczas pokoju zawartego po wojnie między Sabinami i Rzymianami użyto gałązek tej rośliny do rytualnego oczyszczenia. Wieniec mirtowy nosił na głowie wódz podczas ovatio, uroczystości związanych z uczczeniem zwycięstwa.
Ponadto w mitologii rzymskiej mirt łączył się z historią bogini Fauny, Bona Dea. Gałązką tej rośliny miał wychłostać ją własny ojciec, ponieważ nie chciała z nim współżyć. Mit ten tłumaczył niechęć bogini do mirtu i brak tej rośliny w jej kulcie.
W mitologii greckiej i rzymskiej mirt był także symbolem umarłych. Używano go przy strojeniu grobów. Rósł także w Hadesie. Na mirtowym drzewie powiesiła się Fedra.
Literatura
- Kaczor I., Kult drzew w tradycji mitologicznej i religijnej starożytnych Greków i Rzymian, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr. 3, Łódź 2001.
- Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Kubiak Z., Mitologia grecka, Warszawa 1997.
- Markowska W., Mity Greków i Rzymian, Warszawa 1987.
(aut. Izabela Ozga)