Olcha

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction
Sargent Ch. S., Forest flora of Japan. Notes on the forest flora of Japan, Cambridge 1894.
OLCHA — znana także jako olsza, w wierzeniach drzewo o właściwościach magicznych, szczególnie jej czarny gatunek zwany olszą czarną.

Wygląd

Zwracał uwagę kolor olchy, który po nacięciu kory był najpierw biały bądź żółty szybko jednak zmieniał się w czerwony.

Miejsce

Olcha rośnie na terenach podmokłych, w pobliżu bagnisk i rzek.

Charakterystyka

Olcha to drzewo budzące niepokój.

W mitologii greckiej ma swojego boga — Foroneusa. Według jednej z interpretacji olcha pojawia się w micie o stworzeniu ludzkości w mitologii nordyckiej. Zgodnie z nią bogowie stworzyli pierwszą kobietę, Emblę z pnia olchy, a nie wiązu.

Z powodu wyglądu olcha uchodziła za drzewo, które krwawi. Wierzono, że zaczyna krwawić już tylko wtedy, kiedy ktoś pomyśli o jej ścięciu. Folklor słowiański miał swoje własne wytłumaczenie tego zjawiska. Otóż pewnego razu diabeł miał stworzyć wilka bądź psa i poszczuć go na Boga. Zwierzę jednak stanęło przy Bogu, który z kolei posłał je na diabła. Uciekający diabeł wspiął się na olchę, ale wilk bądź pies zdążył go ugryźć. I tak spływają z rany diabła zabarwiła na czerwono korę olchy. Zawstydzone drzewo poprosiło boga, by okrył czerwoność korą. Folklor wiązał także czerwoną barwę olchy z drzewem przeznaczonym na krzyż Chrystusa, które z tego powodu krwawiło. W innej wersji olcha miała zawstydzić się, ponieważ powiesił się na niej Judasz.

Również miejsce występowania tego drzewa budziło niepokój. Tam, gdzie rosły olchy, była siedziba duchów i innych istot nadprzyrodzonych, szczególnie demonów wodnych. W czasach chrześcijańskich do tego grona dołączył także diabeł. Należało być szczególnie ostrożnym w takich miejscach. Wiara wiążąca olchę z miejscami nadprzyrodzonymi była szczególnie wyraźna w Irlandii.

Z olchą wiązał się również przesąd dotyczący cygańskich dzieci. Ciemna barwa ich skóry miała brać się według niego stąd, że matki po narodzeniu kąpały je w wywarze sporządzonym z olszynowej kory.

Olcha znalazła zastosowanie w ludzkim życiu. Jako drzewo nie gnijące w wodzie wykorzystywano ją przy wznoszeniu przybrzeżnych budowli. To na palach olchowych stanęła Wenecja. Olcha ceniona była także przez kowali, ponieważ dawała wysokiej jakości węgiel. Wreszcie używano olchy do farbowania tkanin ze względu na różnorodność barw jakie można było z niej pozyskać. Olcha znalazła również zastosowanie w medycynie ludowej. Stosowaną ją przy wrzodach, a także przy problemach z dziąsłami.

Literatura

  • Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
  • Brzeszcz K., Dobrze znane? O drzewach inaczej, [w:] „Zeszyty Edukacyjne Śląskiego Ogrodu Botanicznego”, t. 11, Mikołów.
  • Podgórska B., Podgórski K. A., Drzewa w pomniki zaklęte. Drzewa pomnikowe w Rudzie Ślaskiej, Katowice 2009.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony