Podróże Guliwera

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Podróże Guliwera

Jonathan Swift
Travels into Several Remote Nations of the World in Four Parts... by Lemuel Gulliver

Podroze guliwera53.jpg
Pierwsze wydanie z 1726 roku
Gullivers travels.jpg
Język oryginału angielski
Forma Powieść
Pierwsze wydanie 1726
I wydanie polskie 1953
Wydawca Iskry
Przekład Jan Kott
Kupisz w: Solarisnet.pl
Podróże Guliwera (Gulliver's Travels) – powieść Jonathana Swifta napisana w 1726 roku, stanowiąca połączenie satyry na ludzką naturę z parodią popularnych w tamtym okresie „powieści podróżniczych”. Stanowi najbardziej znaną pracę Swifta, jest jednocześnie zaliczana do klasyki literatury angielskiej.

Książka zdobyła ogromną popularność już wkrótce po wydaniu (John Gay stwierdził, że stanowi lekturę uniwersalną, czytaną przez wszystkie warstwy społeczne, ukazuje się drukiem praktycznie nieprzerwanie od roku pierwszej publikacji. George Orwell powiedział, że gdyby miał wybrać sześć książek, które miałyby ocaleć, podczas gdy wszystkie inne uległyby zniszczeniu, Podróże Guliwera z pewnością znalazłby się wśród nich.

Polskiego przekładu tego utworu dokonał m.in. Maciej Słomczyński. Przekład Jana Kotta jest poprawionym tłumaczeniem Anonima z 1784 roku. Różne też były tytuły, pod jakimi przekłady się ukazywały:

Książka przedstawia się jako zwykła powieść podróżnicza, której narratorem jest „Lemuel Gulliver, początkowo lekarz pokładowy, później kapitan kilku statków”. Niektóre edycje tego dzieła różnią się od siebie w szczegółach.

Spis treści

Część 1: Podróż do Krainy Liliputów

Na początku utworu ma miejsce wprowadzenie, w którym Guliwer krótko opisuje swoje życie i historię wydarzeń poprzedzających podróż. Czytelnik dowiaduje się o jego zamiłowaniu do medycyny i podróży, co później okaże się bardzo pomocne. Wstęp ten jest przepełniony ironicznym humorem, który uznawany jest za znak firmowy jego autora.

W części pierwszej Guliwer, jako rozbitek wyrzucony przez morze na brzeg, budzi się więziony przez ludzi bardzo niskiego wzrostu (15 cm), mieszkańców dwóch zwaśnionych, sąsiadujących ze sobą krain, Liliputów i Blefuscu. Po zapewnieniu o swoich pokojowych zamiarach, staje się członkiem społeczności Liliputów, gdzie uważnie obserwuje królewski dwór, komentując tamtejszą sytuację. Uważa się, że stanowi to odniesienie do dworu Jerzego I. Później, pomaga swoim gospodarzom w pokonaniu floty rywali. Kiedy jednak odmawia udziału w dalszych walkach, zmuszony jest do ucieczki do krainy Blefuscu, skąd, dzięki dotarciu na przepływający w pobliżu statek, ucieka do domu. Stosunki pomiędzy oboma krainami są metaforą obrazującą sytuację pomiędzy Anglią i Francją w XVIII wieku.

Część 2:Podróż do Brobdingnag

Podczas kolejnej wyprawy Guliwer zostaje opuszczony przez swoich towarzyszy, a następnie odnaleziony przez giganta, który traktuje go jak zabawkę i pokazuje innym w zamian za pieniądze. Później, bohater zostaje odsprzedany królowej, która uznaje go za jedną z głównych atrakcji swojego dworu. Pomiędzy niewielkimi przygodami, takimi jak walka z ogromną muchą czy porwanie przez małpę, rozmawia z królem na temat Europy, którą ten jednak nie jest zachwycony. Guliwer, po dostaniu się w szpony orła i wyrzuceniu gdzieś pośrodku oceanu trafia w ręce żeglarzy, którzy pomagają mu wrócić do Anglii.

Część 3:Podróż do krain Laputa, Balnibarbi, Glubbdubdrib, Luggnagg i do Japonii

Po napadnięciu okrętu Guliwera przez piratów i zostawieniu go na samotnej wyspie, żeglarz zostaje uratowany przez mieszkańców latającej wyspy Laputy, królestwa muzyków i matematyków, którzy oddają się całkowicie nauce, nie potrafią jednak swojej wiedzy zastosować w praktyce. Urządzenie przedstawione tam pod nazwą „silnik” stanowi prawdopodobnie pierwszy w historii opis czegoś, co posiada funkcje podobne do komputera. Guliwer trafia później na Balnibarbi, gdzie ma czekać na holenderskiego kupca, który przez Japonię zabierze go do Anglii. Oprowadzany po tej wyspie jest świadkiem wielu bezcelowych eksperymentów, co stanowi satyrę na Royal Society. Po powrocie stamtąd do domu, jest zdeterminowany nie wyruszać więcej w żadną podróż.

Część 4:Podróż do kraju Houyhnhnmów

Część 4 stanowi najczęściej omawiany przez badaczy fragment Podróży Guliwera. Opisuje krainę rządzoną przez mądre konie, Houyhnhnmy, podczas gdy ludzie, nazywani Yahoosami, są zdegradowani do roli dzikich i trudnych do okiełznania zwierząt. Przedstawiona kraina jest utopią, która w zestawieniu z ówczesną zdegenerowaną kulturą europejską, ma ją ośmieszać. W licznych rozmowach pomiędzy głównym bohaterem a końmi pojawia się wiele nauk i uwag odnośnie naszej cywilizacji.

Odniesienia do Podróży Guliwera w innych utworach

  • W powieści Raya Bradbury'ego cytat z Podróży... ilustruje motyw nonkonformizmu.
  • Jedna z powieści Isaaca Asimova, Shah Guido G., jest ewidentnie inspirowana Laputą – przedstawione tam latające miasto terroryzuje Ziemię.
  • Laputa została także wykorzystana w anime, Laputa - zamek w chmurach, sam reżyser przyznał, że nazwa latającej wyspy została zaczerpnięta z utworu Swifta.
  • W filmie Stanleya Kubricka, Doktor Strangelove, lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę, jednym z celów bombowców w Rosji stanowi kompleks o nazwie "Laputa".
  • Jacek Kaczmarski stworzył cykl piosenek zatytułowany Podróże Guliwera składający się z czterech piosenek opisujących każdą z podróży. Cykl znalazł się na płycie Dzieci Hioba.

Ekranizacje

Pierwszą ekranizacją Podróży... był nakręcony w 1902 r. francuski niemy film, którego reżyserem był Georges Méliès. W filmie z 1935 roku pod tytułem Nowy Guliwer, opowiadającym o marzeniach młodego chłopca, rosyjski reżyser połączył pomysły Swifta z komunistyczną ideologią.

Oprócz tego, na podstawie książki Swifta powstało wiele filmów i seriali animowanych, produkowanych na całym świecie i emitowanych przez znane stacje telewizyjne, takie jak CBS. W 2010 roku powstała amerykańska produkcja pod tytułem Podróże Guliwera, zrealizowana w technice 3D. Amerykański reżyser połączył pomysły Swifta z obowiązującą w tym czasie demokratyczną ideologią - Guliwer udowadnia, że naprawdę jest wielki, ale to nie wzrost się liczy.

Lp. rok wydania okładka informacja przekład
1 1947 Brakokladki.jpg Wydawca: M. Kot



Witold Zechenter
2 1949 Podroze guliwera 1949.jpg.jpg Wydawca: Książka i Wiedza
pod tytułem: Podróże Guliwera w różne kraje dalekie


Jan Kott
3 1953 Podroze guliwera53.jpg Wydawca: Iskry



Jan Kott
4 1956 Podroze guliwera56.jpg Wydawca: PIW
oprawa twarda

Projekt okładki: Marek Rudnicki
Jan Kott
5 1958 Podroze guliwera58.jpg Wydawca: Nasza Księgarnia
ilustracje Marcin Szaucer


Jan Kott
6 1972 Podroze guliwera72.jpg Wydawca: Nasza Księgarnia



Jan Kott
7 1979 Podroze guliwera79.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
jako: Podróże do wielu odległych narodów świata
Seria: Fantastyka i Groza
Projekt okładki: Jacek Gaj
ISBN 8308002684
Maciej Słomczyński
8 1982 Podroze guliwera82.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
dodruk; jako: Podróże do wielu odległych narodów świata
Seria: Fantastyka i Groza
Projekt okładki: Jacek Gaj
ISBN 830800752X
Maciej Słomczyński
9 1986 Podroze guliwera1986.jpg Wydawca: Nasza Księgarnia
oprawa twarda

Projekt okładki: Janusz Stanny
ISBN 8310086318
Maciej Słomczyński
10 1987 Podroze guliwera1987.jpg Wydawca: PIW


Projekt okładki: Zygmunt Magner
ISBN 8306016025
Maciej Słomczyński
11 1988 Podroze guliwera PIW.jpg Wydawca: PIW
oprawa twarda


Maciej Słomczyński
12 1988 Podroze guliwera1988.jpg Wydawca: Dolnośląskie
oprawa twarda

Projekt okładki: Ludwik Żelaźniewicz
ISBN 8370230296
Maciej Słomczyński
13 1999 Podroze guliwera zielona.jpg Wydawca: Club Internacional de Libro
oprawa twarda


14 2000 Podroze guliwera zielonasowa.jpg Wydawca: Zielona Sowa
oprawa twarda


ISBN 8374351759
Maciej Słomczyński
15 2003 Podroze guliwera2003.jpg Wydawca: Zielona Sowa



ISBN 8373890327
Maciej Słomczyński
16 2005 Podroze guliwera2005.jpg Wydawca: Zielona Sowa



ISBN 8389956888
Maciej Słomczyński
17 2007 Podroze guliwera2007.jpg Wydawca: Zielona Sowa
oprawa twarda

Projekt okładki: Zbigniew Seweryn
ISBN 9788374354165
Maciej Słomczyński
18 2008 Podroze guliwera2009.jpg Wydawca: Greg
lektury szkolne, oprawa twarda


ISBN 9788375171815
Maciej Słomczyński
19 2011 Podroze guliwera2008.jpg Wydawca: Greg
lektura z opracowaniem


ISBN 978837517194
Maciej Słomczyński
20 2012 Podroze guliwera2012.jpg Wydawca: Książka i Wiedza



ISBN 978-83-05-13607-5
Maciej Słomczyński



Było jeszcze wydanie dużo-formatowe, w opracowaniu Jacka Bocheńskiego i Mariana Brandysa, w dwóch tomach (części 1-2 oraz 3-4) nakładem Krajowej Agencji Wydawniczej:

Podroze guliwera brandys.jpg
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony