Powszechna historia nikczemności

Z encyklopediafantastyki.pl
Wersja W.sedenko (dyskusja | edycje) z dnia 18:49, 10 paź 2012
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Powszechna historia nikczemności

Jorge Luís Borges
Historia universal de la infamia

Powszechna historia nikczemnosci0.jpg
Język oryginału hiszpański
Forma Zbiór opowiadań
Pierwsze wydanie 1935
I wydanie polskie 1976
Wydawca PIW
Przekład Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski
Oprawa twarda

Opublikowana w 1935 roku Powszechna historia nikczemności to zbiór krótkich tekstów prozatorskich Borgesa (bardziej opowieści niż opowiadań), które powstały w latach 1933-34, z inspiracji Stevensona, Chestertona, filmów von Sternberga i być może z pewnej biografii Evarista Carriego, jak dodaje autor. Argentyńczyk nazywa je nieodpowiedzialną rozrywką człowieka nieśmiałego, który nie odważył się na pisanie opowiadań i który zabawiał się fałszowaniem i przeinaczaniem cudzych historii. Czy słusznie? Zdecydowanie nie. Choć teksty własne Borgesa mieszają się w zbiorze z tymi, opartymi na zasłyszanych historiach, stanowią jego własną interpretację cudzych opowieści. Są zapożyczeniem, ale żyją autonomicznie, niezależnie od wyjściowych baśni i legend.

W załączonym do zbioru spisie źródeł pisarz wskazuje, którymi ścieżkami podążał, aby dojść do Powszechnej historii nikczemności. W otwierających go prologach zaś opowiada, czego należy spodziewać się po jego opowiadaniach. Borges swój styl określa barokowym. Jednak jego utwory nie są pełne przepychu, raczej oszczędne, ascetyczne w formie. Jest w nich nadmiar pewnych chwytów, jak heterogeniczne zestawienia, nagłe zerwanie ciągłości, sprowadzenie całego życia jakiegoś człowieka do dwóch czy trzech scen. Choć niemal każde z nich rozgrywa się w innym czasie, w innej przestrzeni i wśród innych bohaterów, to, co je charakteryzuje to humor i ogromna swada narratora w snuciu opowieści. Borges to gawędziarz, który podobnie jak Szeherezada, na każdą noc ma inną opowieść. Szkoda, że nie jest ich tysiąc.

Powszechna historia nikczemności mieści osiem opowiadań z lat 1933-1934 oraz sześć krótszych form, opowieści niesamowitych, opublikowanych po raz pierwszy w kolejnym wydaniu zbioru, w 1954 roku, pod tytułem Et Caetera. Te ostatnie, inspirowane arabskimi legendami, przypominają przypowieści. Te pierwsze zaś to klasyczne próbki prozy narracyjnej. Ich bohaterami są różni nikczemnicy: złodziej tożsamości, fałszywy prorok, hersztyni piratów, nowojorski gangster czy legendarny Billy the Kid. Jorge Luis Borges przenosi więc swoich czytelników na kartach Powszechnej historii nikczemności w różne miejsca świata – do XIX-wiecznych Stanów Zjednoczonych, XVIII-wiecznej Japonii, Turkmenistanu, Chile…


Lp. rok wydania okładka informacja przekład
1 1976 Powszechna historia nikczemnosci0.jpg Wydawca: PIW
opr.twarda


Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski
2 1986 Powszechna historia nikczemnosci1.jpg Wydawca: PIW
opr.twarda


ISBN 83-06-00584-8
Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski
3 1998 Powszechna historia nikczemnosci3.jpg Wydawca: Prószyński i S-ka
opr.twarda


ISBN 83-7469-217-0
Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski
4 2003 Powszechna historia nikczemnosci4.jpg Wydawca: Prószyński i S-ka



ISBN 9788371809064
Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski


Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony