Roger Caillois

Roger Caillois
Data i miejsce urodzenia	3 marca,1913 Reims
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1978 Kremlin-Bicêtre
Narodowość	Francja

Roger Caillois ur. 3 marca 1913 w Reims - zm. 21 grudnia 1978 w Kremlin-Bicêtre) - francuski intelektualista, krytyk literacki, socjolog i filozof.

Już we wczesnym dzieciństwie Rogera rodzina Caillois przeprowadziła się do Paryża - to właśnie tutaj Roger podjął naukę w prestiżowym Lycée Louis-le-Grand, elitarnej szkole przygotowującej absolwentów do podjęcia nauki na najlepszych uniwersytetach. Po ukończeniu liceum Caillois wstąpił do École Normale Supérieure, którą ukończył w roku 1933. Naukę kontynuował w École Pratique des Hautes Études, gdzie dane mu było spotkać takich luminarzy francuskiego życia umysłowego, jak Georges Dumézil, Alexandre Kojève i Marcel Mauss.

W latach tuż przed wybuchem II drugiej wojny światowej Caillois coraz bardziej odczuwał pokrewieństwo z ruchem lewicowym, zwłaszcza, jeśli chodzi o jego przekonania antyfaszystowskie - w 1936 roku wraz z innymi powołał do życia antyfaszystwską grupę Contre-Attaque. Również w tym okresie przystąpił do paryskiej awangardy intelektualnej - poznał Georges'a Bataille'a; razem z nim oraz Michelem Leiris i Julesem Monnerotem założył Collège de Sociologie, stowarzyszenie skupiające intelektualistów, prowadzące działalność wykładową na zasadach samokształcenia. Collège de Sociologie - stworzone w jakiejś mierze na zasadzie reakcji na surrealizm - chciało odejść od surrealistycznego fantazjowania o życiu, skupiając się na sile obrzędu oraz innych aspektach życia społecznego. Caillois sam był dobrym przykładem takiego podejścia, zajmując się bowiem sacrum, antropologię wiązał z socjologią. Caillois pisał też do założonego przez Bataille'a czasopisma Acéphale (1936-1939).

W 1939 roku Caillois wyjechał z Francji do Argentyny, gdzie mieszkał aż do końca II wojny światowej. W latach tych uczestniczył w ruchu antyfaszystowskim na ziemi amerykańskiej jako wydawca antynazistowskich czasopism. Powołał do życia Institut français de Buenos-Aires. W roku 1948 podjął pracę w UNESCO - w związku z tym wiele podróżował. W roku 1971 został powołany do Académie française. Caillois wydawał Diogenes - czasopismo interdyscyplinarne powołane do życia przez UNESCO, oraz La Croix du Sud - serię książek współczesnych autorów południowoamerykańskich.

Caillois zajmował się m.in. paralelizmami pomiędzy formami mineralogicznymi i formami ekspresji wyobrażeń ludzkich. Znany jest również jako autor sześciu fundamentalnych reguł gry/zabawy:

1. gracze spotykają się dobrowolnie;
2. zabawa jest nieproduktywna;
3. jest ona "wydarzeniem" ograniczonym miejscem i czasem;
4. stanowi proces określony regułami;
5. w jej trakcie człowiek żyje w rzeczywistości fikcyjnej;
6. jest to proces otwarty, a jego koniec jest niepewny.

Dla miłośników fantastyki niezwykle ważne są jego artykuły i książki z tej dziedziny, w tym próby zdefiniowania gatunku.

• Au cœur du fantastique 1965 W sercu fantastyki, Gdańsk 2005,
• Definicja fantastyki, "Twórczość" 1958, nr 10, s. 96

1. Odpowiedzialność i styl, eseje - wybór Macieja Żurowskiego, słowo wstępne Jana Błońskiego, przeł. Jan Błoński i inni, Warszawa 1967, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 364 (zawiera m.in. esej Od baśni do Science Fiction)

Inna twórczość

• Książki:

1. Człowiek i sacrum, wyd. I: Warszawa 1995, Oficyna Wydawnicza Volumen, 2009, O
2. Siła powieści, Gdańsk 2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego,(Puissances du roman 1942)
3. Ludzie i gry, Warszawa 1997, Oficyna Wydawnicza Volumen, (Les Jeux et les hommes : le masque et le vertige 1958)
4. Poncjusz Piłat, Warszawa 1977, Państwowy Instytut Wydawniczy (Ponce Pilate, récit 1961)

• Antologie tekstów:

1. Żywioł i ład, wybór tekstów Andrzej Osęka, przeł. Anna Tatarkiewicz, przedm. Mieczysław Porębski, Warszawa 1973, Państwowy Instytut Wydawniczy,

• Teksty w periodykach:

1. Chłód i żar, Dynamika dysymetrii, Fedra i mitologia i inne teksty, w Literatura na świecie, 1975, nr 1 (45)