Sędziwoj

Sędziwoj Józef Bohdan Dziekoński
Język oryginału	polski
Forma	Powieść
Pierwsze wydanie	1845
I wydanie polskie	1974
Wydawca	PIW
Oprawa	twarda

Do najciekawszych utworów Dziekońskiego należy powieść Sędziwoj, porównywana z Faustem Goethego, będąca zjawiskiem wyjątkowym w polskiej krajowej prozie romantycznej. W tej tragicznej historii o człowieku poszukującym „kamienia filozoficznego", który zapewnia nieśmiertelność i przemianę materii w złoto, dźwięczą echa okultystycznych powieści G. Bulwera-Lyttona, fantastycznej nowelistyki Hoffmanna i Gotfreda von Herdera. Ale synkretyczne przesłanie Sędziwoja jest niesprowadzalne do żadnego z owych utworów. Jest to opowieść historyczna: relacjonuje dzieje autentycznej postaci Michała Sędziwoja (1566-1636), nadwornego alchemika króla Zygmunta II Wazy, panującego w burzliwym okresie kontrreformacji polskiej (autor podbudował swoje obserwacje wnikliwymi studiami epoki, która fascynowała jego współczesnych różnorodnością postaw i konfliktów światopoglądowych). Jest to również książka psychologiczna: studium bohatera usiłującego zrealizować własne marzenia na przekór naturalnym dążeniom natury ludzkiej i zbiorowym prawom społecznym. Jest to wreszcie historia filozoficzno-fantastyczna, moralitet o Człowieku Wiecznym, w którym realistyczna motywacja wydarzeń przeplata się z uzasadnieniami nadprzyrodzonymi, nadrealnymi planem walki Dobra ze Złem, świadectwem ingerencji sił wyższych w prawa, ludzkiego świata (zespolone wartości tych sił uosabia sylwetka Maga Kosmopolity). Poetycka opowieść o dramacie słynnego alchemika, dzięki drobiazgowym analizom historycznym, naukowym i psychologicznym stanowi, w pewnym sensie, jedną z prekursorskich pozycji literatury fantastycznonaukowej.

Lp.	rok wydania	okładka	informacja	przekład
1	1845		T 1-3
2	1907		Wydawca: Gebethner i Wolff Bezpłatny dodatek do Tygodnika Ilustrowanego
3	1974		Wydawca: PIW