Słońce (gwiazda)

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
science


Słońce (łac. Sol, Helius, gr. Hḗlios) – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety tego układu oraz mniejsze ciała niebieskie. Słońce to najjaśniejszy obiekt na niebie i główne źródło energii docierającej do Ziemi.


Rozmiary Słońca z kilkoma planetami na tle jego tarczy oraz zaznaczonymi rozmiarami orbity Księzyca. Autor: L. Błaszkiewicz

Słońce jest oddalone od Ziemi o około 150 mln km, leży w Ramieniu Oriona galaktyki Drogi Mlecznej, 26 tys. lat świetlnych od jej środka i około 26 lat świetlnych od płaszczyzny równika Galaktyki. Okrąża centrum Drogi Mlecznej z prędkością ok. 220-260 km/s w czasie ok. 226 mln lat, co daje ponad 20 obiegów w ciągu dotychczasowej historii gwiazdy.

Słońce jest gwiazdą ciągu głównego (V klasa jasności). Jego typ widmowy (G2) charakteryzuje biaława barwa i obecność w widmie linii zjonizowanych i neutralnych metali oraz bardzo słabych linii wodoru.

Spis treści

Parametry Słońca

  • Słońce ma średnicę 109 razy większą od ziemskiej. Wynosi ona 1,392×106 km
  • Masa Słońca jest 1000 razy większa niż masa wszystkich planet. 1,9891 × 1030 kg (333 950 mas Ziemi)
  • temperatura na powierzchni Słońca wynosi 5 778 K
  • temperatura jądra słonecznego to około 15 500 000 K
  • ciśnienie w środku Słońca sięga trzysta miliardów atmosfer

Źródła energii Słońca

Głównym żródłem energii słonecznej są zachodzace w jego jadrze reakcje syntezy helu w cyklu PP. Autor: L. Błaszkiewicz

Głównym źródłem energii słonecznej są reakcje syntezy helu. Wenatrz Słońca zachodza dwa cykle przemian: cykl PP (86%) oraz cykl CNO (14%). W każdej sekundzie w ten sposób 600 milionów ton wodoru zmienia się w hel, z czego przeszło cztery miliony ton zgodnie z równaniem E=mc2 zmieniają się w czystą energię.

  • W każdej sekundzie powierzchnię Słońca opuszcza prawie czterysta biliardów gigawatów energii w postaci promieniowania.
  • Część energii unoszą słoneczne neutrina, opuszczające gwiazdę bez przeszkód i natychmiast w takiej ilości, że w okolicach Ziemi ich gęstość to jakieś 60 miliardów na sekundę na centymetr kwadratowy.

Słoneczna aktywność

Głównym przejawem słonecznej aktywności sa plamy, których cykliczne pojawianie się obserwowano już w 18 wieku. Autor: na podstawie materiałów internetowych - L. Błaszkiewicz

Głównym motorem cyklu aktywności słonecznej jest pole magnetyczne, które za sprawa róznicowej rotacjio Słońca (okres rotacji na równiku to 25d9h7m, zas w okolicach szerokosci 75o 31d19h12m) ulega rekombinacji i przebiegunowaniu co 11 lat. W okresie maksimum energia pola magnetycznego jest gwałtownie uwalniana w postaci rozbłysków.


  • Rozbłyski

Ilość energii uwalniana w trakcie erupcji na Słońcu jest porównywalna z energią, jaką wszystkie polskie elektrownie sąw stanie wyprodukować w czasie 2 500 000 lat.

Podczas rozbłysku emitowana jest energia w postaci fal elektromagnetycznych (od gamma do radiowych) oraz strumienie cząstek (elektronów, protonów, jonów) o prędkościach dochodzących do 70% prędkości światła.

  • Protuberancje

Struktury widoczne ponad brzegiem tarczy słonecznej, składające się ze stosunkowo gęstej plazmy koronalnej, o niskiej temperaturze (kilku do kilkudziesięciu tysięcy kelwinów), wmrożonej w pole magnetyczne nazywane są protuberancjami.

Protuberancja otoczona jest plazmą koronalną o temperaturze rzędu 1,5 mln K, pole magnetyczne bardzo efektywnie izoluje plazmę protuberancji od gorącej plazmy koronalnej. Ich masa wynosi ok. 1014 kg. Wznoszą się one na tysiące kilometrów nad powierzchnię Słońca. Tory protuberancji wskazują na niewątpliwy wpływ pola magnetycznego na ich ruchy.


  • Plamy słoneczne

Głównymi cechami plam są temperatura niższa niż temperatura otoczenia i silne pole magnetyczne (kilka tysięcy Gs). Mimo jasności (temperatura ok. 4000-5000 K) kontrast z otoczeniem o temperaturze ok. 6000 kelwinów powoduje, że plamy słoneczne wydają się mieć kolor czarny.

Plamy słoneczne pojawiają się parami, z przeciwstawną biegunowością magnetyczną składników. Nawet jeśli plama jest pojedyncza towarzyszy jej obszar pola magnetycznego o przeciwnej biegunowości. Od cyklu do cyklu biegunowość plam słonecznych przedniej i tylnej zmienia się z układu północ/południe na południe/północ i z powrotem. Pary plam często rozbudowują swa strukturę będąc potem obserwowane w grupach.

Liczba plam wykazuje cykliczną zmienność. Dopatrzono się okresów:

  1. 11 lat (liczba plam)
  2. 22 lata (zmiany pola magnetycznego)
  3. Niektórzy też dopatrują się zmian w cyklach 88, 205 czy 2100 lat

Patrz też:

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony