Soczewkowanie grawitacyjne
LEKSYKON FANTASTYKI | |
science |
Soczewkowanie grawitacyjne – zakrzywienie promieni świetlnych w polu grawitacyjnym masywnego ciała niebieskiego prowadzące do ich skupienia. Efektem soczewkowania grawitacyjnego jest obserwowane pojaśnienie źródła oraz pojawianie się pozornych ciał niebieskich – obrazów ciał rzeczywistych.
Przejawem soczewkowania grawitacyjnego jest przede wszystkim pojaśnienie obrazu źródła, dzięki czemu jesteśmy w stanie obserwować obiekty, których normalnie byśmy nie zobaczyli. Innymi przejawami soczewkowania są na przykład:
- powiększenie obrazu źródła,
- obrócenie obrazu,
- tworzenie obrazów podwójnych, potrójnych i poczwórnych.
Soczewkowanie grawitacyjne może zachodzić w formie:
- słabego soczewkowania
Większość obrazów źródeł kosmicznych jest jedynie nieco przesunięta i zniekształcona wskutek ugięcia promieni świetlnych na niejednorodnościach w rozkładzie materii między źródłem a obserwatorem.
- silnego soczewkowania
Nierzadko obrazy są silnie zniekształcone w formie łuku lub obrazu wielokrotnego, gdy linia łącząca obserwatora ze źródłem przecina sferę niebieską wewnątrz promienia Einsteina soczewki. Przykładem obrazu wielokrotnego jest krzyż Einsteina, albo pierścienie Einsteina, widoczne na przykład jako pary łuków w obrazie gromad Abell 2218.
- mikrosoczewkowania
Szczególny przypadek zjawiska soczewkowania grawitacyjnego, w którym obiekty soczewkujące mają (stosunkowo niewielką) masę rzędu masy Słońca nosi miano mikrosoczewkowania. Zjawisko to stosowane jest w detekcji egzoplanet.