Summa technologiae

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Summa technologiae

Stanisław Lem

Summa technologiae1964.jpg
Język oryginału polski
Forma Nonfiction
I wydanie polskie 1964
Wydawca Wydawnictwo Literackie
Autor okładki Daniel Mróz
Oprawa twarda


Summa technologiae – jedna z pierwszych książek zawierających eseje filozoficzne Stanisława Lema. Książka po raz pierwszy wydana nakładem Wydawnictwa Literackiego w roku 1964. Jej tytuł nawiązuję do dzieła świętego Tomasza z Akwinu Summa theologiae.

W dziele tym autor stara się zmierzyć z problemami, czasami wcale nie tak odległej, przyszłości, a z punktu widzenia teraźniejszości, z problemami nader aktualnymi. Podstawowym zagadnieniem jakim zajmuje się Lem w książce, są problemy cywilizacji pozbawionej ograniczeń - zarówno technologicznych, jak i materialnych. Autor spogląda także na etyczne i filozoficzne konsekwencje przyszłych technologii.

Pomimo tego, że dzieło wydane zostało ponad 40 lat temu, i z tego powodu obecne są w nim pewne nieścisłości w niektórych dziedzinach (np. matematyce, biologii, socjologii), książka nie traci nic na swojej wartości. Co może być zaskakujące, pewne zagadnienia dyskutowane w książce brzmią bardziej współcześnie właśnie teraz, niż 40 lat temu. Niektóre tematy poruszane wtedy przez autora leżały całkowicie w dziedzinie science-fiction, a obecnie stały się tematami ważnymi i aktualnymi, jak: rzeczywistość wirtualna, nanotechnologia, czy sztuczna inteligencja.

Książka podzielona jest na osiem rozdziałów, każdy traktujący o implikacjach konkretnego założenia.

  • I. Dylematy (pisane w 1961 roku) Lem zaczyna od zaprezentowania jego spojrzenia na prognozowanie przyszłości i motywacji do napisania tej książki.
  • II. Dwie ewolucje - Rozdział ten traktuje o podobieństwach pomiędzy różnymi typami ewolucji: biologicznej, technologicznej i socjalnej.
  • III. Cywilizacje kosmiczne - Przegląd współczesnych (wobec książki) wysiłków i teorii programu SETI, razem z ich rzeczową krytyką.
  • IV. Intelektronika - Słowo to, wymyślone przez Lema, mówi o wszystkim - nadejdzie dzień, kiedy inteligencja maszyn zacznie dorównywać lub przewyższać ludzką. Co więcej, problemy stojące przed ludzkością mogą przewyższyć możliwości intelektualne badaczy z krwi i kości. Czego powinniśmy się spodziewać (lub obawiać) w takiej przyszłości?
  • V. Prolegomena wszechmocy - Ewolucja technologiczna daje nam więcej i więcej możliwości - w rzeczywistości, w przyszłości, powinniśmy się stać wszechmocni! Albo i nie?
  • VI. Fantomologia - Kolejny termin wymyślony przez Lema. Ludzka percepcja jest ograniczona przez biologię - więc może będziemy mogli osiągnąć wszechmoc w sposób imitowany? Nawet w tym przypadku Lem odnajduje wiele zaskakujących problemów. To co Lem nazywa fantomologią obecnie jest znane jako rzeczywistość wirtualna.
  • VII. Stwarzanie światów - Załóżmy, że zamiast trudnych i bolesnych badań będziemy mogli wyhodować nowe informacje z istniejących w sposób zautomatyzowany? Zaczynając od tego pytania, Lem rozwija swój koncept, aż do stwarzania nowych Wszechświatów. Nie wyłączając możliwości istnienia w nich nieba/piekła/życia po śmierci.
  • VIII. Paszkwil na ewolucję - Ewolucja biologiczna wykonała raczej marną pracę konstruując ludzi i inne zwierzęta. Czy inżynierowie mogliby być lepsi?

W wydaniu czwartym, rozszerzonym z 1984 ukazał się dodatkowo esej: Posłowie. Dwadzieścia lat później.

Rozważania o problemach poruszonych wcześniej w Summie... znajdują się również w zbiorach: Tajemnica chińskiego pokoju (1996), Bomba megabitowa (1999), Okamgnienie (2000) oraz Dylematy (2003).

Sam Lem uważał Summę... za swoje najbardziej udane dzieło dyskursywne. Poświęcił mu m.in. eseje wydane w zbiorach Rozprawy i szkice (1975) oraz Mój pogląd na literaturę (2003), gdzie ukazał się esej "Trzydzieści lat później".

Lp. rok wydania okładka informacja przekład
1 1964 Summa technologiae1964.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
oprawa twarda

Projekt okładki: Daniel Mróz
2 1967 Summa technologiae1967.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
oprawa twarda
Seria: Dzieła Wybrane Stanisława Lema
Projekt okładki: Barbara Konarzewska
3 1974 Summa technologiae1974.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
oprawa twarda

Projekt okładki: Daniel Mróz
4 1984 Summa technologiae1984.jpg Wydawca: Wydawnictwo Lubelskie


Projekt okładki: Zbigniew Czarnecki
ISBN 83-222-0269-5
5 1996 Summa technologiae1996 1.jpg Wydawca: Interart
2 tomy, oprawa twarda
Seria: Stanisław Lem Dzieła
Projekt okładki: Roman Kirilenko
ISBN 83-7060-458-7
6 2000 Summa technologiae2000.jpg Wydawca: Wydawnictwo Literackie
oprawa twarda
Seria: Stanisław Lem Dzieła Zebrane
Projekt okładki: Tomasz Lec
ISBN 83-08-03089-0
7 2010 Summa technologiae2010.jpg Wydawca: Agora
oprawa twarda
Seria: Biblioteka Gazety Wyborczej
Projekt okładki: Krystian Rosiński
ISBN 978-83-7552-581-6
8 2020 Summa technologiae8.jpg Wydawca: Literackie



ISBN 978-83-08-07333-9



wydanie 1996 2 tom ISBN 83-7060-458-7
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony