Thomas Pynchon

Wersja z 17:08, 24 kwi 2021

Thomas Pynchon
Data i miejsce urodzenia	8 maja,1937 Glen Cove
Narodowość	USA

Thomas Ruggles Pynchon Jr. (ur. 8 maja 1937 w Glen Cove w stanie Nowy Jork) – amerykański pisarz, czołowy twórca postmodernistyczny.

Pod koniec lat 50. XX wieku uczęszczał w Nowym Jorku na kurs pisania powieści razem z Richardem Fariñą i Mikiem Curtisem. W 1959 r. Pynchon zamieszkał wspólnie z nimi w wynajętym mieszkaniu. Fariña i Pynchon rywalizowali ze sobą na polu literackim. Z tej rywalizacji wyniknęła powieść Pynchona V i powieść Fariñy "Been Down so Long It Looks Like Up to Me" (1966). Z rywalizacji Fariñy z Dylanem powstał tekst Tarantula – Poems Dylana. Pynchon był drużbą na ślubie Richarda z piosenkarką folkową Carolyn Hester. Ich przyjaźń trwała do śmierci Fariñy w wypadku motocyklowym (1966). Pynchon swoją powieść Tęcza grawitacji dedykował Richardowi.

Tworzy głównie powieści. Pisuje również opowiadania, eseje oraz recenzje książek (głównie dla "New York Timesa"). W czasie studiów na Cornell University był przez pewien czas uczniem Vladimira Nabokova. Sam Nabokov zapytany o Pynchona odparł, iż sobie go nie przypomina. Dopiero żona pisarza (i wykładowcy, Vera Nabokov) przypomniała sobie osobliwie napisane prace przyszłego autora V. – składające się w połowie z liter drukowanych a w połowie z pisanych. Po opuszczeniu Cornell University zatrudnił się w firmie Boeing, gdzie zajmował się aspektami technicznymi rakiet Bomarc. Doświadczenia nabyte w Boeingu posłużyły pisarzowi zapewne za inspirację do stworzenia fikcyjnych korporacji jak "Yoyodyne" w powieści V. Wiedza o rakietach okazała się niewątpliwie kluczowa dla napisania Tęczy Grawitacji.

Erudycyjne i skomplikowane dzieła Pynchona cieszą się uznaniem krytyków, mają też sporą lojalną grupę "nieprofesjonalnych" czytelników. Szeroka wiedza Pynchona zarówno z pola nauk humanistycznych, jak i ścisłych znajduje swoje odbicie w jego książkach, nowatorskich w formie i arcyobszernych w treści. Efektem tego jest rozziew opinii wokół dzieł pisarza – obok głosów widzących w Pynchonie geniusza pojawiają się te, które uznają jego twórczość za bełkot.

Krytyk literacki Harold Bloom zaliczył Pynchona (obok Dona DeLillo, Philipa Rotha oraz Cormaca McCarthy'ego) do czwórki wielkich amerykańskich powieściopisarzy naszych czasów.

Thomas Pynchon stał się swoistą ikoną amerykańskiego światka pisarskiego z powodu niezłomnej i niezwykłej skłonności do ukrywania swojej osoby przed mediami. O spotkaniach z Pynchonem na ulicy powstają historie porównywalne do doniesień o spotkaniach z Yeti. Ostatnie publicznie dostępne zdjęcia Pynchona pochodzą z jego czasów studenckich. Efektem tej tajemniczości jest nieustanna gotowość mediów do wytropienia Pynchona. Przypuszczano, że J. D. Salinger i Pynchon to jedna i ta sama osoba, zupełnie niesłusznie. W ostatnich latach pisarz zdecydował się ujawnić brzmienie swego głosu, podkładając go w jednym z odcinków serialu animowanego The Simpsons ("The Diatribe of a Mad Housewife"), w którym występuje w roli samego siebie. W roku 2001 powstał o Pynchonie film dokumentalny pt. "A Journey Into the Mind of P." – tytuł ten jest grą słów nawiązującą do jednego z esejów Pynchona.

21 listopada 2006 ukazała się kolejna powieść Pynchona, Against the Day, której akcja rozgrywa się w różnych miejscach w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Europie i Azji Środkowej w okresie od 1893 (Targi Światowe w Chicago) do lat tuż po I wojnie światowej. Wieści o niej zaczęły się pojawiać już ponad dwa lata wcześniej (podobnie jak i spekulacje dotyczące fabuły).

W sierpniu 2009 ukazała się powieść Wada ukryta utrzymana w poetyce noir.

Powieści

• V. (1963)
• The Crying of Lot 49 (1966) 49 idzie pod młotek
• Gravity's Rainbow (1973) Tęcza grawitacji
• Vineland (1990)
• Mason & Dixon (1997) Mason i Dixon
• Against the Day (2006)
• Inherent Vice (2009) Wada ukryta
• Bleeding Edge (2013) W sieci

Zbiory opowiadań

• Slow Learner (1984)

Opowiadania

• Chapter Nine: Mondaugen's Story (1963)
• The Secret Integration (1964)
• Entropy (1969)

Źródło

• [wikipedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Pynchon]

Cytaty

• "Nikt przecież nie twierdzi, że pod wieczór dzień dotyczy się do jakiegokolwiek sensu".

Thomas Pynchon "Tęcza grawitacji"

• "Pod płytami chodnika, plaża!"

Thomas Pynchon "Wada ukryta"

• "Pawłowa fascynowała zasada przeciwieństwa. Weźmy wiązkę komórek gdzieś w korze mózgowej, dzięki którym odróżniamy przyjemność od bólu, światło od mroku, dominację od podporządkowania... Lecz gdy jakimś sposobem zagłodzimy je, uszkodzimy, otępimy szokiem, wytniemy, przerzucimy w fazę przejściową, poza obręb ich przytomnych jaźni, poza fazę wyrównawczą i paradoksalną, wówczas osłabimy zasadę przeciwieństwa, i oto proszę, mamy paranoika, który jest panem, a czuje się niewolnikiem... który wprawdzie jest kochany, lecz doskwiera mu obojętność świata, i "uważam - pisał Pawłow do Janeta - że to właśnie faza ultraparadoksalna jest podstawową przyczyną osłabienia zasady przeciwieństwa u naszych pacjentów". Naszych szaleńców, paranoików, maniaków, schizofreników, moralnych imbecyli...".

Thomas Pynchon "Tęcza grawitacji"