Wiła

Z encyklopediafantastyki.pl
Wersja I.ozga (dyskusja | edycje) z dnia 23:40, 16 lut 2014
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
LEKSYKON FANTASTYKI
fiction

WIŁA – w mitologii słowiańskiej, demon rodzaju żeńskiego, zwany także jako samowiła, samodiwa, jego odpowiednikiem w u Słowian wschodnich jest rusałka.

Imię

Nazwę tego demona wywodzi się albo od słowiańskiego viti, oznaczającego wicie się albo od praindoeuropejskiego *vei, czyli wiać. Ponadto wyraz ten wykazuje związek z litewskim vyti czyli prześladować oraz z awestyjskim wyrazem vayeiti czyli gonić. Uważa się, że ich nazwa dała początek zachodniosłowiańskiemu słowu szaławiła oznaczającemu nie tylko lekkoducha, ale także osobę chorą umysłowo.

Wygląd

Wiły pojawiały się pod postacią młodych dziewcząt, nagich bądź ubranych w zwiewne, białe szaty. Miały mieć przy tym długie, rozpuszczone włosy, często przyozdobione wiankiem. Mogły przybierać także postać pół zwierzęcą a pół ludzką. W tym ostatnim przypadku miewały wiły nogi koźle, końskie, łabędzie bądź ośle. Niekiedy przybierały postać sokołów bądź wilków. Wiły miały również ogniste oczy.

Miejsce występowania

Tereny południowych Słowian. Wiły zamieszkiwały lasy, góry, powietrze oraz rzeki.

Charakterystyka

Wiły zwykły tańczyć przy blasku księżyca w pełni. Jeżeli jakiś śmiertelnik zakradł się do takiego tańczącego kręgu wił narażał się na gniew demonów i ginął z ich rąk.

Wiły w wierzeniach ludowych

Wiły dzieliły się na mieszkające w górach zagorkinje, w wodzie brodarice i mieszkające w obłokach oblaknije.

Miały mieć skrzydła i piękne głosy. Wiły lubiły śpiewać. Jeździły na koniach oraz jeleniach. One to powodowały burzę i inne zjawiska atmosferyczne w tym także, w tym swoim tańcem, wichury. Wiązane były z chmurami. Nad rzekami miały prać swoje ubrania. Nocami można było usłyszeć jak trzepią je, używając do tego kijanek. Sprowadzały na ludzi szaleństwo. Mogły zostać zabite.

Wiły sprzyjały młodym mężczyznom, z którymi czasami wchodziły także w związki. Wyśmiewały natomiast młode dziewczyny, które straciły niewinność. Słynęły z wiedzy medycznej oraz ze zdolności przewidywania przyszłości. Dzięki tej ostatniej niekiedy ostrzegały ludzi.

Ci ostatni zaś składali wiłom ofiary w jaskiniach, przy kamieniach oraz pod drzewami.

Literatura

  • Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981.
  • Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, Kraków 1939, vol. 2, s. cz. II.
  • Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003.
  • Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 2006.
  • Ławecki T, Sypek R., Turowska-Rawicz M., Mitologie świata. Słowianie, Warszawa 2007.
  • Kempiński A.M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
  • Podgórski A., Podgórska B., Encyklopedia demonów, Wrocław 2000.

(aut. Izabela Ozga)

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony