Portret Doriana Graya
| Portret Doriana Graya
Oscar Wilde
| |
 pierwsze wydanie brytyjskie, Lippincott's Monthly Magazine, 20 czerwca 1890 roku. Polskie wydanie z 1929 roku. | |
| |
| Język oryginału | angielski |
| Forma | Powieść |
| Pierwsze wydanie oryginału | 1890 |
| Pierwsze wydanie polskie | 1929 |
| Wydawca | Księgarnia A. F. Mittlera. |
| Przekład | Marceli Tarnowski |
Portret Doriana Graya (ang. The Picture of Dorian Gray) - piąte dzieło Oscara Wilde'a (irlandzkiego poety i dramaturga), jedyna opublikowana powieść autora. Jej pierwsza wersja ukazała się 20 czerwca 1890 r. na łamach miesięcznika Lippincott's Monthly Magazine jako główna publikacja numeru. Redaktorzy i edytorzy pisma, z obawy przed złym przyjęciem utworu, bez wiedzy Wilde'a ocenzurowali ponad 500 słów. Mimo interwencji powieść od razu spotkała się z ogromną falą krytyki wśród brytyjskich czytelników, część z nich domagała się ukarania Wilde'a. Powieść zyskała wówczas miano skandalizującej, a sam autor - reputację zepsutego moralnie dandysa. Niewiele później Wilde postanowił wprowadzić kilka zmian i poprawek - usunął szereg aluzji do homoseksualizmu, rozbudował portret psychologiczny tytułowego bohatera, a także dodał słynną przemowę początkową, która obecnie jest uznawana za dzieło samo w sobie. Całość opublikowało wydawnictwo Ward Lock & Co w kwietniu 1891r. Wielu znawców twórczości Wilde'a uważa, że będąc świadomym realiów współczesnego świata, autor chciałby powrócić do pierwotnej wersji utworu opublikowanej przez w Lippincott's Monthly Magazine i to ją zaproponowałby czytelnikom. Portret Doriana Graya uznawany jest za klasyczny przykład literatury gotyckiej z silnym motywem faustycznym.
Fabuła: Zafascynowany urodą pięknego młodzieńca, Doriana Graya, malarz Basil Hallward postanawia uwiecznić go na portrecie. Podczas prezentacji dzieła Gray wpada w rozpacz i panikę - uświadomiony przez nowo poznanego arystokratę, Lorda Henry'ego Wottona o potędze piękna i młodości zdaje sobie sprawę, że żadna z tych wartości nie trwa wiecznie. Przerażony faktem, że - w przeciwieństwie do postaci na płótnie - nie może zachować swojej młodości na zawsze, Dorian wypowiada na głos życzenie. Za wszelką cenę, nawet gdyby miało go to kosztować własną duszę, chciałby na zawsze zachować piękno i młodość. Wraz z upływem lat nie tylko sam Dorian, ale i wszyscy wokół niego zaczynają dostrzegać, że młodzieniec w ogóle się nie starzeje. Zmienia się za to całkowicie jego charakter, osobowość i sposób życia. Staje się bardzo rozwiązły, okrutny, a granica między dobrem a złem kompletnie zaciera się w jego postawie i moralnym postrzeganiu świata. Jednocześnie cała ta brzydota nowego charakteru zaczyna w tajemniczy sposób odbijać się na portrecie, którego oblicze z każdym kolejnym grzechem Doriana szpetnieje. Swoją autodestrukcyjną podróż Dorian rozpoczyna od porzucenia Sybil Vane, aktorki, której cudowna gra na scenie rozpaliła jego serce miłością. Młodzieniec porzuca wybrankę po nieudanym występie na deskach teatru, a ta, zrozpaczona, popełnia samobójstwo. Z czasem wszystko wymyka się spod kontroli - kiedy w dwadzieścia lat po namalowaniu portretu Basil Hallward odwiedza Doriana, by porozmawiać z nim o złym wpływie na młodzież i niechlubnej reputacji, jakiej ten dorobił się w społeczeństwie, Dorian pokazuje malarzowi ukryty na poddaszu portret , po czym w napadzie szału uderza mężczyznę nożem, a zwłoki pozostawia zamknięte w pokoju. Następnie kontaktuje się z przyjacielem w dawnych czasów, chemikiem Alanem Campbellem i szantażem zmusza go do pozbycia się zwłok. Choć Dorian umyka wymiarowi sprawiedliwości, przeszłość w postaci Jamesa Vane, brata Sybil, zaczyna deptać mężczyźnie po piętach. Niestety nawet próba odkupienia części win nie poprawia stanu portretu, a jedynie przekonuje Doriana o jego ogromnej pysze. Zrozpaczony chwyta ten sam nóż, którym zaatakował Basila i przebija nim portret. Kiedy zwabiona krzykami służba otwiera drzwi na poddaszu, odnajdują piękny portret swego pana i leżące na ziemi ciało Doriana Graya ze sztyletem w piersi.
Autor Anna Kosierkiewicz
Wydania
| Lp. | rok wydania | okładka | informacja | przekład |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 2020 |  |
Wydawca: Wydawnictwo CM Seria: Klasyka literatury angielskiej ISBN 9788366371484 |
|
| 2 | 2021 |  |
Wydawca: Zysk i S-ka oprawa twarda ISBN 9788382023206 |
Jerzy Łoziński |
| 3 | 2021 |  |
Wydawca: SBM oprawa twarda ISBN 978-83-8222-323-1 |
|
| 4 | 2022 |  |
Wydawca: Świat Książki oprawa twarda ISBN 978-83-8139-802-2 |
Marceli Tarnowski |
| 5 | 2023 |  |
Wydawca: Świat Książki wydanie kieszonkowe ISBN 9788382897371 |
Marceli Tarnowski |
| 6 | 2023 |  |
Wydawca: Świat Książki wydanie kieszonkowe ISBN 978-83-828-9449-3 |
Marceli Tarnowski |
| 7 | 2023 | |
Wydawca: Świat Książki ISBN 978-83-828-9983-2 |
Marceli Tarnowski |
| 8 | 2023 |  |
Wydawca: Świat Książki oprawa twarda; Edycja limitowana z barwionymi kartkami ISBN 978-83-828-9150-8 |
Marceli Tarnowski |
- Wydane w 1929
- Wydane przez Księgarnia A. F. Mittlera.
- Przekład Marceli Tarnowski
- Powieść
- Wydane w 1922
- Wydane przez Księgarnia Ferdynanda Hoesicka
- Przekład Maria Feldmanowa
- Przekład Tadeusz Jaroszyński
- Wydane w 1930
- Wydane przez Panteon
- Wydane w 1957
- Wydane przez PIW
- Wydane w 1971
- Wydane w 1976
- Wydane w 1986
- Wydane przez Tetris
- Wydane w 1991
- Wydane przez Siedmioróg
- Wydane w 1995
- Wydane przez Wydawnictwo Literackie
- Wydane w 1996
- Wydane przez Dolnośląskie
- Wydane w 1997
- Wydane przez Siedmiogród
- Wydane w serii Lektury Dla Każdego
- Wydane w 2000
- Wydane przez CIL
- Wydane w 2001
- Wydane w 2002
- Wydane przez Zielona Sowa
- Wydane w 2005
- Wydane przez Agora
- Przekład Marek Król
- Wydane w 2009
- Wydane w 2010
- Wydane przez WAB
- Wydane w 2015
- Wydane przez Zysk i S-ka
- Wydane przez Vesper
- Wydane w serii Klasyka Grozy
- Wydane w 2017
- Wydane w serii Kanon Literatury Światowej
- Wydane w 2020
- Wydane przez Wydawnictwo CM
- Wydane w serii Klasyka literatury angielskiej
- Wydane w 2021
- Przekład Jerzy Łoziński
- Wydane przez SBM
- Wydane w 2022
- Wydane przez Świat Książki
- Wydane w 2023
