Sfera Dysona
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| science | |
.jpg)
Sfera Dysona hipotetyczna struktura opisana po raz pierwszy w 1959 roku przez amerykańskiego fizyka Freemana Dysona. Wg założeń autora, odpowiednio zaawansowana cywilizacja (raczej od drugiego stopnia rozwoju w skali Kardaszewa), byłaby zdolna do wybudowania ogromnej konstrukcji, która całkowicie otaczałaby gwiazdę, umożliwiając wykorzystanie prawie całej energii wypromieniowywanej przez gwiazdę na użytek cywilizacji.
Konstrukcja
Sfera Dysona jest rozwinięciem pomysłu przedstawionego przez Larry'ego Nivena w powiesci Pierścień, który rozważany nie tylko jako pomysł w powieści s-f, ale także w kategoriach możliwości stworzenia rzeczywistej konstrukcji, nazywanej od pomysłodawcy Pierscieniem Nivena.
Najczęściej przedstawianym wariantem Sfery Dysona jest pełna sfera o niedużej grubości (~3 metrów) i średnicy nieco wiekszej niz średnica Orbity Ziemi (150 milionów km). daje to powierzchnie sfery równa niemalże 3 × 1023 m2, a objetość około 8,5 × 1023 m3, co przy gęstości zbliżonej do typowej planety grupy ziemskiej (~5 ton/m3 daje masę konstrukcji w okolicach 4,2 × 1027 kg, czyli prawie tysiąc razy więcej niż wynosi masa Ziemi (5,9736×1024 kg)
Sam Dyson w odpowiedzi na liczne listy dotyczące oryginalnej pracy stwierdził, że jego koncepcja została źle zrozumiana i rozważał on raczej "rój" mniejszych ciał, poruszających się po niezależnych (choć bliskich) orbitach. Koresponduje to z koncepcją Mózgu Matrioszki - superkomputera korzystającego z promieniowania gwiazdy.
Istotną wadą konstrukcyjną kompletnej sfery jest fakt, że taka konstrukcja nie jest grawitacyjnie stabilna. Wypadkowa siła przyciągania między sferą a jakimkolwiek obiektem wewnątrz – w tym gwiazdą – jest równa zero. Wynika stąd, że bez aktywnego wspomagania gwiazda może łatwo zdryfować i zderzyć się z powierzchnią sfery, wywołując katastrofalne skutki. Inny problem stanowi wymagana wytrzymałość materiału.
Istnienie Sfer Dysona
Ponieważ promieniowanie elektromagnetyczne gwiazdy w zakresie widzialnego spektrum byłoby całkowicie blokowane przez konstrukcję, Dyson zaproponował, aby w poszukiwaniu pozaziemskich cywilizacji, astronomowie koncentrowali się na wykrywaniu silnych źródeł promieniowania podczerwonego, wytwarzanego przez nagrzane ściany sfery.
Poszukiwanie zaproponowanej przez Dysona nadwyżki podczerwieni w widmie gwiazd zostało włączone do programu obserwacji wielu obserwatoriów podczerwonych.
