Nietoperz

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Nietoperz (Bibliografia)

  Harry Potter

Źródło: Wikipedia

W kulturze europejskiej waloryzowany negatywnie, wiązany z ciemnością, nocą, śmiercią, a następnie czarami i zawiścią, w Chinach, przeciwnie jest symbolem szczęścia, błogosławieństwa i długowieczności. Z tego powodu jego miano brzmi tak jak słowo szczęście - fu.

W mitologii greckiej Dionizos zamienił w nietoperze córki Minyasa, po tym jak odmówiły udziału w bachanaliach, święcie na cześć boga. W mitologii słowiańskiej kształt nietoperzy przybierają często demoniczne istoty wysysające z człowieka krew podczas snu. Zdolność przemiany w nietoperza miał posiadać wampir. W folklorze chrześcijańskim kształt nietoperza mógł przybierać diabeł, przypisywano mu także nietoperze skrzydła. Nietoperzowy atrybut w postaci skrzydeł miały w mitologii greckiej erynie.

Astrologia wiązała nietoperza z planetą Saturn oraz melancholią. Symbolicznie nietoperz wiązany jest także z odwróceniem porządku, ponieważ śpi do góry nogami i ponieważ jest aktywny nocą. Z powodu tego ostatniego był uważany w chrześcijaństwie za wroga światła, a Biblia zaliczała go do zwierząt nieczystych.

U ludów australisjkich znajdujemy nietoperza jako totem. A Afryce uchodził za obdarzonego mądrością, posiadającego wiedzę tajemną. W Chinach przynoszący szczęście nietoperz wiązany był z tamtym światem z powodu miejsca, jakie zamieszkiwał, a co za tym idzie uważany był za zwierzę długowieczne bądź nieśmiertelne i sam stał się symbolem długowieczności i nieśmiertelności. Tam, gdzie przedstawione są w liczbie pięć, symbolizują pięć błogosławieństw — bogactwo, zdrowie, długie życie, cnotliwe życie, dobrą śmierć.

Różne części ciała nietoperza były wykorzystywane w magii. Krwi używano w starożytności grecko-rzymskiej przy klątwach, a później przy sporządzaniu trucizn oraz w czarnej magii. Krew z nietoperza miały także wykorzystywać wiedźmy podczas sabatów. Z kolei sproszkowane kości nietoperza nadawały się do magii miłosnej.

Literatura

• Leksykon symboli, Warszawa 1991.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.
• Wypustek A., Magia antyczna, Wrocław 2001.
• Eberhard W., Symbole chińskie. Słownik.
• Mann J., Zbrodnia, Magia i Medycyna, Toruń 1996.
• Frazer J.G., Złota gałąź, Kraków 2012.
• Nozedar A., The illustrated signs & symbols sourcebook, New York 2010.
• Cooper J.C., Zwierzęta symboliczne i mityczne, Poznań 1998.

(aut. Izabela Ozga)