Świat alternatywny
LEKSYKON FANTASTYKI | |
pojęcie |
ŚWIAT ALTERNATYWNY (inne nazwy: uniwersum paralelne, świat równoległy) - motyw fantastyczny i zarazem zasada konstrukcyjna wielu utworów fantastycznych, polegająca na sytuowaniu akcji w świecie istniejącym w innym kontinuum czasoprzestrzennym, niż znana z autopsji autorowi i czytelnikom rzeczywistość. Świat alternatywny to zazwyczaj inny wariant naszej Ziemi, który w mniejszym lub większym stopniu różni się od autentycznego pierwowzoru. Literackie uzasadnienia istnienia światów alternatywnych mogą być bardzo różne (zwłaszcza w fantastyce naukowej) lub jak np. w fantasy może ich nie być w ogóle, czyli światy owe mogą istnieć na zasadzie baśniowej. Np. J. Grundkowski w opowiadaniu "Twórca" tak wyjaśnia istotę zjawiska: "Istnieją dwa światy równoległe do siebie i w normalnych okolicznościach nie stykające się z sobą. W jednym z nich mieszkamy my, w drugim ludzie do nas podobni, ale nie identyczni z nami. Światy owe zajmują tę samą przestrzeń terytorialną, lecz nie przeszkadzają sobie wzajemnie, funkcjonują jeden obok drugiego. Dzieli je bariera utkana z jakiejś delikatnej materii, na przykład ze snów".
Motyw świata alternatywnego może być wykorzystany do różnych celów literackich w wielu odmianach literatury fantastycznej. Najczęściej pojawia się w powieści historyczno-fantastycznej, choć niekoniecznie bywa związany z historią alternatywną. Często w świecie alternatywnym bywa lokowana akcja utworów typu fantasy.
(aut. Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz)