Żmija (pojęcie)
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Leksykon |typ=fiction }}__BEZSPISU__<categorytree mode=all style="float:right; clear:right; margin-left:1ex; border:1px solid gray; padding:0.7ex; background-color:white">Żmija (Bibliografia)</categorytree>[[Plik:Żmija.png|300px|thumb|left|<i>Drawing of the European viper (Vipera berus)</i>, [w:] <i>The American Cyclopædia</i>, t. 16, 1879, str. 368.]]<br> | {{Leksykon |typ=fiction }}__BEZSPISU__<categorytree mode=all style="float:right; clear:right; margin-left:1ex; border:1px solid gray; padding:0.7ex; background-color:white">Żmija (Bibliografia)</categorytree>[[Plik:Żmija.png|300px|thumb|left|<i>Drawing of the European viper (Vipera berus)</i>, [w:] <i>The American Cyclopædia</i>, t. 16, 1879, str. 368.]]<br> | ||
<p>'''ŻMIJA''' - W wierzeniach zwierzę magiczne.</p> | <p>'''ŻMIJA''' - W wierzeniach zwierzę magiczne.</p> | ||
| − | <H2>Pochodzenie</h2> <p>Zgodnie z dawnym wyobrażeniem, którego początki sięgają starożytnej Grecji, już samo poczęcie żmii miało związek z zabójstwem. Na koniec aktu kopulacji samica odgryzała głowę samcowi. Następnie młoda żmija zabijała matkę, przegryzając się przez jej ciało. U Słowian wierzono, że ze starych żmij bądź takich, które długo nie widziały człowieka, rodzą się smoki. </p> | + | <H2>Pochodzenie</h2> <p>Zgodnie z dawnym wyobrażeniem, którego początki sięgają starożytnej Grecji, już samo poczęcie żmii miało związek z zabójstwem. Na koniec aktu kopulacji samica odgryzała głowę samcowi. Następnie młoda żmija zabijała matkę, przegryzając się przez jej ciało. U Słowian wierzono, że ze starych żmij bądź takich, które długo nie widziały człowieka, rodzą się [[smok | smoki]]. </p> |
<h2>Charakterystyka</h2> <p>Żmiję wiązano z ziemią. W starożytnym Egipcie odpowiadała mocom ciemności. W mitologii żmija o imieniu [[Apopis]] była wrogiem światła i sprowadzała na świat zaćmienia. Bóg słońca [[Re]] każdej nocy toczył z nią walkę.</p> <p>W mitologii greckiej i rzymskiej, podobnie jak w egipskiej, żmija wiązała się z ciemnością i ziemią, co nadawało jej ambiwalentny charakter. I tak zdolność przemiany w żmiję miały niektóre boginie, jak Tetyda. Żmija była wiązana z boginią świata podziemnego [[Persefona | Persefoną]] oraz jej matką [[Demeter]]. Nie dziwi więc, że stała za zgonem niektórych postaci znanych z mitów. Od jej ukąszenia ginie [[Eurydyka]].</p> <p>W mitologii nordyckiej żmiję przywiązuje, nad głową uwięzionego boga [[trickster |trickstera]] [[Loki | Lokiego]], [[olbrzym |olbrzymka]] [[Skadi]], mszcząc się w ten sposób za śmierć ojca. W <i>Sadze o W</i><i>ö</i><i>lsungach</i> częścią próby, jakiej zostaje poddany syn [[Sigmund | Sigmunda]] Sinfjötli, jest upieczenie, a następnie zjedzenie chleba ze żmiją w środku. </p> | <h2>Charakterystyka</h2> <p>Żmiję wiązano z ziemią. W starożytnym Egipcie odpowiadała mocom ciemności. W mitologii żmija o imieniu [[Apopis]] była wrogiem światła i sprowadzała na świat zaćmienia. Bóg słońca [[Re]] każdej nocy toczył z nią walkę.</p> <p>W mitologii greckiej i rzymskiej, podobnie jak w egipskiej, żmija wiązała się z ciemnością i ziemią, co nadawało jej ambiwalentny charakter. I tak zdolność przemiany w żmiję miały niektóre boginie, jak Tetyda. Żmija była wiązana z boginią świata podziemnego [[Persefona | Persefoną]] oraz jej matką [[Demeter]]. Nie dziwi więc, że stała za zgonem niektórych postaci znanych z mitów. Od jej ukąszenia ginie [[Eurydyka]].</p> <p>W mitologii nordyckiej żmiję przywiązuje, nad głową uwięzionego boga [[trickster |trickstera]] [[Loki | Lokiego]], [[olbrzym |olbrzymka]] [[Skadi]], mszcząc się w ten sposób za śmierć ojca. W <i>Sadze o W</i><i>ö</i><i>lsungach</i> częścią próby, jakiej zostaje poddany syn [[Sigmund | Sigmunda]] Sinfjötli, jest upieczenie, a następnie zjedzenie chleba ze żmiją w środku. </p> | ||
<p>U Bałtów żmija miała pozytywne konotacje. Trzymano je w domu, wierząc że przynoszą właścicielowi szczęście i dobrobyt. </p> <p>Słowianie wierzyli, że mogła wypić słońce. W związku z tym należało ją zabić, a także pamiętać o tym, żeby zabitą zakopać, ponieważ samo jej truchło, wystawione na blask słońca, również mogło mu szkodzić. | <p>U Bałtów żmija miała pozytywne konotacje. Trzymano je w domu, wierząc że przynoszą właścicielowi szczęście i dobrobyt. </p> <p>Słowianie wierzyli, że mogła wypić słońce. W związku z tym należało ją zabić, a także pamiętać o tym, żeby zabitą zakopać, ponieważ samo jej truchło, wystawione na blask słońca, również mogło mu szkodzić. | ||
Wersja z 11:16, 19 lis 2017
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
ŻMIJA - W wierzeniach zwierzę magiczne.
Pochodzenie
Zgodnie z dawnym wyobrażeniem, którego początki sięgają starożytnej Grecji, już samo poczęcie żmii miało związek z zabójstwem. Na koniec aktu kopulacji samica odgryzała głowę samcowi. Następnie młoda żmija zabijała matkę, przegryzając się przez jej ciało. U Słowian wierzono, że ze starych żmij bądź takich, które długo nie widziały człowieka, rodzą się smoki.
Charakterystyka
Żmiję wiązano z ziemią. W starożytnym Egipcie odpowiadała mocom ciemności. W mitologii żmija o imieniu Apopis była wrogiem światła i sprowadzała na świat zaćmienia. Bóg słońca Re każdej nocy toczył z nią walkę.
W mitologii greckiej i rzymskiej, podobnie jak w egipskiej, żmija wiązała się z ciemnością i ziemią, co nadawało jej ambiwalentny charakter. I tak zdolność przemiany w żmiję miały niektóre boginie, jak Tetyda. Żmija była wiązana z boginią świata podziemnego Persefoną oraz jej matką Demeter. Nie dziwi więc, że stała za zgonem niektórych postaci znanych z mitów. Od jej ukąszenia ginie Eurydyka.
W mitologii nordyckiej żmiję przywiązuje, nad głową uwięzionego boga trickstera Lokiego, olbrzymka Skadi, mszcząc się w ten sposób za śmierć ojca. W Sadze o Wölsungach częścią próby, jakiej zostaje poddany syn Sigmunda Sinfjötli, jest upieczenie, a następnie zjedzenie chleba ze żmiją w środku.
U Bałtów żmija miała pozytywne konotacje. Trzymano je w domu, wierząc że przynoszą właścicielowi szczęście i dobrobyt.
Słowianie wierzyli, że mogła wypić słońce. W związku z tym należało ją zabić, a także pamiętać o tym, żeby zabitą zakopać, ponieważ samo jej truchło, wystawione na blask słońca, również mogło mu szkodzić.
Ochrona
Na terenach Serbii oraz Bułgarii urządzano rytuał przepędzania żmij w dzień 14 kwietnia, czyli na św. Jeremiasza.Żmija wiąże się także z symboliką magicznych kamieni. W jej żołądku można było ponoć odnaleźć karbunkuł. Z kolei skutecznym środkiem ochronnym przeciwko żmii był szmaragd. Miała ślepnąć od jego widoku. Na jej jad pomagał z kolei sproszkowany i przyłożony do rany agat. Kamień echis wziął swoją nazwę od żmii, ponieważ jego wygląd kojarzył się starożytnym Grekom z tym zwierzęciem.
Z drzew właściwości magiczne na jad żmii wykazywał jesion.
(aut. Izabela Ozga)
