Żmija (pojęcie)
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
ŻMIJA - W wierzeniach zwierzę magiczne.
Pochodzenie
Zgodnie z dawnym wyobrażeniem, którego początki sięgają starożytnej Grecji, już samo poczęcie żmii miało związek z zabójstwem. Na koniec aktu kopulacji samica odgryzała głowę samcowi. Następnie młoda żmija zabijała matkę, przegryzając się przez jej ciało. U Słowian wierzono, że ze starych żmij bądź takich, które długo nie widziały człowieka, rodzą się smoki.
Charakterystyka
Żmiję wiązano z ziemią. W starożytnym Egipcie odpowiadała mocom ciemności. W mitologii żmija o imieniu Apopis była wrogiem światła i sprowadzała na świat zaćmienia. Bóg słońca Re każdej nocy toczył z nią walkę.
W mitologii greckiej i rzymskiej, podobnie jak w egipskiej, żmija wiązała się z ciemnością i ziemią, co nadawało jej ambiwalentny charakter. I tak zdolność przemiany w żmiję miały niektóre boginie, jak Tetyda. Żmija była wiązana z boginią świata podziemnego Persefoną oraz jej matką Demeter. Nie dziwi więc, że stała za zgonem niektórych postaci znanych z mitów. Od jej ukąszenia ginie Eurydyka.
W mitologii nordyckiej żmiję przywiązuje, nad głową uwięzionego boga trickstera Lokiego, olbrzymka Skadi, mszcząc się w ten sposób za śmierć ojca. W Sadze o Wölsungach częścią próby, jakiej zostaje poddany syn Sigmunda Sinfjötli, jest upieczenie, a następnie zjedzenie chleba ze żmiją w środku.
U Bałtów żmija miała pozytywne konotacje. Trzymano je w domu, wierząc że przynoszą właścicielowi szczęście i dobrobyt.
Słowianie wierzyli, że mogła wypić słońce. W związku z tym należało ją zabić, a także pamiętać o tym, żeby zabitą zakopać, ponieważ samo jej truchło, wystawione na blask słońca, również mogło mu szkodzić.
Ochrona
Na terenach Serbii oraz Bułgarii urządzano rytuał przepędzania żmij w dzień 14 kwietnia, czyli na św. Jeremiasza.Żmija wiąże się także z symboliką magicznych kamieni. W jej żołądku można było ponoć odnaleźć karbunkuł. Z kolei skutecznym środkiem ochronnym przeciwko żmii był szmaragd. Miała ślepnąć od jego widoku. Na jej jad pomagał z kolei sproszkowany i przyłożony do rany agat. Kamień echis wziął swoją nazwę od żmii, ponieważ jego wygląd kojarzył się starożytnym Grekom z tym zwierzęciem.
Z drzew właściwości magiczne na jad żmii wykazywał jesion.
(aut. Izabela Ozga)
