Homunkulus

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Homunkulus (Bibliografia)

  Boże Monarchie

  Cykl Słoneczny

  Od nowiu do pełni

  Trylogia husycka

N. Hartsoecker, Homunkulus, Essai de diotropique 1695

HOMUNKULUS – w legendach średniowiecznych karłowata istota o cechach humanoidalnych, obok kamienia filozoficznego i golema stworzona przez alchemików w procesie transmutacji.

Nazwa homunkulus bierze się od łacińskiego homunculus i oznacza dosłownie osobę niewielkiego wzrostu. Z kolei na łaciński termin homunculus składa się słowo homo, wskazujące na istotę ludzką oraz przyrostek –culus, używany przy zdrobnieniach.

Tworzenie homunkulusa przez człowieka było próbą naśladowania aktu stwórczego Boga. Opis procesu podawał między innymi słynny lekarz Paracelsus. Transmutacja miała odbywać się poprzez umieszczenie nasienia w retorcie. Następnie po czterdziestu dniach pojawiał się homunkulus, pozostawał jednak niewidzialny. Na tym etapie należało istotę tą karmić przez czterdzieści tygodni krwią ludzką. Efektem końcowym było powstanie człowieka podobnego do dziecka, małego i pomarszczonego – homunkulusa.

Homunkulus dąży do osiągnięcia pełni człowieczeństwa, co oznacza także uniezależnienie się i odwrócenie od swojego stwórcy. Niestety próby te okazują się niemożliwe i kończą klęską, ponieważ homunkulus jest istotą niedoskonałą. Istota ta wymyka się spod kontroli, by na koniec zwiędnąć i umrzeć.

Homunkulus w fantastyce

Pojawia się w komisie Hellboy i w mandze oraz anime Stalowy alchemik.

Literatura

1. Ł. Trzciński, Istnienie hybrydalne. Trzy paradygmaty, Studia Humanistyczne AGH, tom 9, Kraków 2010.
2. J. Gondowicz, Zoologia fantastyczna uzupełniona (uzupełniona) , Warszawa 2007.
3. W. Kopaliński, Wielki multimedialny słownik Władysława Kopalińskiego [CD-ROM].
4. Online Etymology Dictionary, dostępne [on-line] http://www.etymonline.com/index.php.
5. Oxford Dictionaries, dostępne [on-line] http://oxforddictionaries.com/.

(aut. Izabela Ozga)