Thot
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
THOT - w mitologii egipskiej bóg mądrości, księżyca, magii, czasu, lekarz, wynalazca pisma oraz kalendarza, patron lekarzy i pisarzy, znany także jako Tot.
Imię
Zwano go także Panem Rachunków i Rachmistrzem Lat.
Rodowód
Według Tekstów Piramid brat Ozyrysa. W mitach uchodził także za syna Horusa. Uważany niekiedy za ojca Izydy. W teologii memfickiej, według której każdy z bogów był emanacją Ptaha, Toth utożsamiany był z językiem Ptaha. Przez Greków identyfikowany z Hermesem, a także z Hermesem Trismegistosem.
Wygląd
Wyobrażany w postaci zwierzęcej, a konkretniej ibisa albo pawiana albo jako człowiek z głową jednego z tych zwierząt.
Charakterystyka
Jako bóg księżyca był przedstawicielem Re, nieobecnego słońca, na nocnym niebie. Jako twórca kalendarza dzięki dodaniu pięciu dodatkowych dni do roku umożliwił bogini Nut poród a tym samym wydanie na świat boskiego potomstwa. Jako lekarz uzdrowił oko Horusa. Jako bóg mądrości sprowadził boginię Hathor z powrotem przed oblicze jej ojca, boga Re i uśmierzył jej gniew.
Jako znawcę magii uważano niekiedy Tota za stwórcę świata i bogów. Był wynalazcą kalendarza oraz pisma. Jego funkcja boga księżyca i twórcy kalendarza wiązały się ze sobą, ponieważ ten ostatni był w starożytnym Egipcie wyliczany na podstawie faz księżyca. To właśnie w związku z tym Thot zyskał sobie przydomki Pana Rachunków oraz Rachmistrza Lat. Od jego imienia pochodzi nazwa pierwszego miesiąca w egipskim kalendarzu, czyli Thot. Thot miał być autorem Księgi Tota, która zawierała zaklęcia, dające władzę nad stworzeniem i która była przedmiotem poszukiwań kapłanów w egipskich opowieściach.
W mitach w konflikcie między Horusem a Setem, opowiedział się początkowo po stronie Seta, by następnie stanąć jednak w obronie Horusa. W mitach ozyriackich pełnił rolę pisarza w sądzie nad zmarłymi, zapisując wyrok jaki uzyskiwano po zważeniu serca zmarłego przez boga Anubisa.
Kult
Głównym miejscem kultu boga Tota było Hermopolis, czyli egipskie Chemenu. Jego święto przypadało w miesiącu nazwanym od imienia boga, czyli wspomnianym już Thot.
Literatura
- Rachet G., Słownik cywilizacji egipskiej, Katowice 1994.
- Mitologie świata. Starożytni Egipcjanie, Kraków 2007.
- Bator W., Religia starożytnego Egiptu, Kraków 2012.
- Cerny J., Religia starożytnych Egipcjan, Warszawa 1974.
- Lipińska J.; Marciniak M., Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 1980.
(aut. Izabela Ozga)
