Marion Zimmer Bradley
Marion Zimmer Bradley | |
Data i miejsce urodzenia | 3 czerwca,1930 Albany |
Data i miejsce śmierci | 25 września 1999 Berkeley |
Narodowość | USA |
Ważne dzieła | Mgły Avalonu |
Strona domowa |
Marion Eleanor Zimmer Bradley (ur. 3 czerwca 1930 w Albany, Nowy Jork, zm. 25 września 1999 w Berkeley, Kalifornia) – amerykańska autorka (często feministycznych) powieści fantasy jak np. Mgły Avalonu. W kręgach literackich często używa się skrótu od jej inicjałów – MZB, który to skrót ukuł przyjaciel autorki, redaktor Donald A. Wollheim.
__
Była dwukrotnie zamężna, od 26 października 1949 do 19 maja 1964 z Robertem Aledenem Bradleyem oraz od 3 czerwca 1964 do 9 maja 1990 z Walterem Breenem. W roku 1965 ukończyła Hardin Simmons University w Abilene w stanie Teksas. Później przeprowadziła się do Berkeley w Kalifornii, by podjąć studia na University of California – 1965 do 1967. Jej pierwszy syn, David Bradley, poszedł w ślady matki, i również został pisarzem science fiction i fantasy. Ma jeszcze córkę, Moirę. Młodszy brat Marion Zimmer Bradley, Paul Edwin Zimmer, również był uznanym pisarzem science fiction i fantasy, a także poetą.
W latach 80. Bradley była neopoganką, lecz już w latach 90. na powrót stała się pobożną chrześcijanką. Sama autorka uznała okres odejścia od Kościoła "poszukiwaniem nowych możliwości".
Po długoletnim stopniowym pogarszaniu się stanu zdrowia, Marion Zimmer Bradley zmarła 25 września 1999 roku w Centrum Medycznym Alta Bates, w cztery dni po ataku serca. Dwa miesiące później jej prochy zostały rozsypane na Glastonbury Tor w hrabstwie Somerset w Anglii.
Zadebiutowała w 1952 r., opowiadaniem "Vortex". Pierwszą powieść, Falcons of Narabedla, opublikowała w maju 1957 r., w magazynie "Other Worlds".
Bradley była redaktorką wieloczęściowego cyklu antologii Sword and Sorceress, który zachęcał młodych autorów do nadsyłania własnych opowiadań fantasy. Mimo iż promowała przede wszystkim młode pisarki, nie stroniła od umieszczania prac mężczyzn w swoich antologiach. Mercedes Lackey to tylko jedna z wielu pisarek, które zadebiutowały w jednej z antologii MZB. Bradley redagowała ostatni maszynopis Sword and Sorceress w ostatnim tygodniu swojego życia.
Autorka stworzyła planetę Darkover, jako miejsce akcji dla swojej serii książek fantasy. Napisała wiele opowiadań osadzonych na Darkover samodzielnie, a później zaczęła współpracować z innymi autorami, wydając antologie Darkover. Powieści o Darkover to udana mieszanina science fiction i fantasy.
Najbardziej znaną powieścią jej autorstwa są prawdopodobnie Mgły Avalonu, legenda Camelotu opowiedziana z punktu widzenia Morgaine i Gwenhyfar (Ginewry). Powieść rozrosła się później w całą serie książek.
Pisząc pod pseudonimami Morgan Ives, Miriam Gardner, John Dexter oraz Lee Chapman, MZB wydała w latach 60. kilka powieści o tematyce homoseksualnej. Choć były dość łagodne według dzisiejszych standardów, w tamtych czasach uznane zostały za pornografię. Wcześniej, w latach 50. działała w ruchu lesbijskim Daughters of Bilitis.
W 1966 roku MZB została współzałożycielką Society for Creative Anachronism, która to nazwa została przez nią wymyślona.
W roku 2000 otrzymała pośmiertnie nagrodę World Fantasy Award za całokształt twórczości. W piętnaście lat po śmierci autorki, w 2014 roku jej córka Moira Greyland publicznie wyznała, że jako dziecko była wykorzystywana seksualnie przez matkę. Temat ten rozwinęła w wydanej w 2017 roku książce The Last Closet: The Dark Side of Avalon, gdzie opisała m.in. inne przypadki wykorzystywania seksualnego chłopców i dziewczynek, których dopuściła się Marion Zimmer Bradley wraz z mężem Walterem Breenem.
Atlantean
- Web of Light (1983)
- Web of Darkness (1984)
- Web of Darkness (Omni) (1985)
Avalon
- The Mists of Avalon (1983) Mgły Avalonu
- The Forest House (1994) z Diana L. Paxson Leśny dom
- Lady of Avalon (1997) Pani Avalonu
- Priestess of Avalon (2000) z Diana L. Paxson Kapłanka Avalonu
Darkover
cykl Darkover
- The Legend of Lady Bruna (1979) (opowiadanie)
- Darkover Landfall (1972) Rozbitkowie na Darkoverze
- Stormqueen! (1978) Królowa burzy
- Hawkmistress! (1982) Sokolniczka
- Two to Conquer (1980)
- The Heirs of Hammerfell (1989)
- The Shattered Chain (1976)
- Thendara House (1983)
- City of Sorcery (1984)
- Rediscovery (1993) z Mercedes Lackey
- The Spell Sword (1974)
- The Forbidden Tower (1977)
- Star of Danger (1965)
- The Winds of Darkover (1970)
- The Bloody Sun (1964)
- The Heritage of Hastur (1975) Dziedzictwo Hasturów
- The Sword of Aldones (1962)
- The Planet Savers (1962)
- Sharra's Exile (1981) Wygnanie Sharry
- The World Wreckers (1971)
- Hastur Lord (2010) z Deborah J. Ross
- Exile's Song (1996) z Adrienne Martine-Barnes
- The Shadow Matrix (1997) z Adrienne Martine-Barnes
- Traitor's Sun (1999) z Adrienne Martine-Barnes
- Children of Kings
- The Alton Gift (2007) z Deborah J. Ross
- Clingfire Trilogy
- The Fall of Neskaya (2002) z Deborah J. Ross
- Zandru's Forge (2003) z Deborah J. Ross
- A Flame in Hali (2004) z Deborah J. Ross
- Darkover Anthology
- The Keeper's Price (1980)
- Sword of Chaos and Other Stories (1982)
- Free Amazons of Darkover (1985)
- The Other Side of the Mirror (1987)
- Red Sun of Darkover (1987)
- Four Moons of Darkover (1988)
- Domains of Darkover (1990)
- Renunciates of Darkover (1991)
- Leroni of Darkover (1991)
- Towers of Darkover (1993)
- Marion Zimmer Bradley's Darkover (1993)
- Snows of Darkover (1994)
- Darkover Omnibus
- The Planet Savers / The Sword of Aldones (1962) [O/16,17]
- Children of Hastur (1982) [O/15,18] inny tytuł: Heritage and Exile (2002) [O/15,18]
- Oath of the Renunciates (1983) [O/6,7]
- The Darkover Saga (1984) [O/4,11,15,18]
- The Winds of Darkover & the Planet Savers (1995) [O/13,17]
- The Ages of Chaos (2002) [O/2,3]
- The Saga of the Renunciates (2002) [O/6,7,8]
- The Forbidden Circle (2002) [O/10,11]
- A World Divided (2003) [O/12,13,14]
- Darkover: First Contact (2004) [O/1,4]
- To Save a World (2004) [O/17,19]
Colin McLaren / Claire Moffat
- Dark Satanic (1972)
- The Inheritor (1984)
- Witch Hill (1990)
Glenraven
- Glenraven (1996) with Holly Lisle
- In the Rift (1998) with Holly Lisle
Shadow's Gate
- Ghostlight (1995)
- Witchlight (1996)
- Gravelight (1997)
- Heartlight (1998)
Survivors
- Hunters of the Red Moon (1992) z Paul Edwin Zimmer Łowcy z czerwonego księżyca
- The Survivors (1979) z Paul Edwin Zimmer Zwycięzcy
The Sixth Sense
- In the Steps of the Master (1973)
Thieves' World
- The Secret of the Blue Star (1979) (opowiadanie)
- The Incompetent Magician (1983) (opowiadanie)
- Somebody Else's Magic (1984) (opowiadanie)
- Sea Wrack (1985) (opowiadanie)
- Lythande (1986) zbiór opowiadań
- The Wandering Lute (1986) (opowiadanie)
- Bitch (1987) (opowiadanie)
- The Walker Behind (1987) (opowiadanie)
- The Malice of the Demon (1988) (opowiadanie)
- Footsteps (1991)(opowiadanie)
- The Wuzzles (1991) (opowiadanie)
- Chalice of Tears, or I Didn't Want that Damned Grail Anyway (1992) (opowiadanie)
- To Kill the Undead (1994) (opowiadanie)
- Here There Be Dragons? (1995) (opowiadanie)
- Fools' Fire (1995)(opowiadanie)
- To Drive the Cold Winter Away (1996) (opowiadanie)
- The Gratitude of Kings (1997) (opowiadanie)
- North to Northwander (1997) (opowiadanie)
- Goblin Market (1999) (opowiadanie)
Trillium / World of the Three Moons
- Black Trillium (1990) z Andre Norton i Julian May Czarne Trillium
- Lady of the Trillium (1995) Pani Trillium
Powieści
- The Door Through Space (1961)
- Seven from the Stars (1962)
- The Colors of Space (1963)
- Falcons of Narabedla (1964)
- Castle Terror (1965)
- The Brass Dragon (1969)
- Endless Voyage (1975) inny tytuł: Endless Universe (1979)
- Drums of Darkness (1976)
- The Ruins of Isis (1978)
- Survey Ship (1980)
- The House Between the Worlds (1980) Dom Światów
- Night's Daughter (1985)
- Warrior Woman (1985)
- The Firebrand (1987
- Tiger Burning Bright (1995) z Andre Norton i Mercedes Lackey
Zbiory opowiadań
- The Dark Intruder & Other Stories (1964)
- The Best of Marion Zimmer Bradley (1985) inny tytuł: Jamie and Other Stories: The Best of Marion Zimmer Bradley (1993)
- A Queda da Atlântida (2001)
Omnibusy
- The Door Through Space / Rendezvous on a Lost World (1961) z A. Bertram Chandler
- Worlds of the Imperium / Seven from the Stars (1962) z Keith Laumer
- The Dark Intruder & Other Stories / Falcons of Narabedla (1964)
- Ipomoea / The Brass Dragon (1969) z John T. Phillifent
- The Winds of Darkover / The Anything Tree (1970) z John T. Phillifent
Serie antologii
- Best of MZB's Fantasy Magazine
- The Best of Marion Zimmer Bradley's Fantasy Magazine (1994)
- The Best of Marion Zimmer Bradley's Fantasy Magazine Vol. II (1995) wiz th Elisabeth Waters
- Sword and Sorceress
- Sword and Sorceress (1984)
- Sword and Sorceress II (1985)
- Sword and Sorceress III (1986)
- Sword and Sorceress IV (1987)
- Sword and Sorceress V (1988)
- Sword and Sorceress VI (1990)
- Sword and Sorceress VII (1990)
- Sword and Sorceress VIII (1991)
- Sword and Sorceress IX (1992)
- Sword and Sorceress X (1993)
- Sword and Sorceress XI (1994)
- Sword and Sorceress XII (1995)
- Sword and Sorceress XIII (1996)
- Sword and Sorceress XIV (1997)
- Sword and Sorceress XV (1998)
- Sword and Sorceress XVI (1999)
- Sword and Sorceress XVII (2000)
- Sword and Sorceress XVIII (2001)
- Sword and Sorceress XIX (2002)
- Sword and Sorceress XX (2003)
Inne antologie
- Greyhaven: An Anthology of Fantasy (1983)
- Spells of Wonder (1989)
- Marion Zimmer Bradley's Fantasy Worlds (1998) z Rachel E. Holmen
Chapterbooks
- The Jewel of Arwen (1974)
- The Parting of Arwen (1974)
- Year of the Big Thaw (2009)
- The Planet Savers (2010)
Nonfiction
- Experiment Perilous (1976) z Norman Spinrad i Alfred Bester
- Checklist (A complete, cumulative Checklist of lesbian, variant and homosexual fiction) (2012)
Serie opowiadań
- Arwen
- The Jewel of Arwen (1973)
- The Parting of Arwen (1974)
- Qanar
- Phoenix (1963) with Ted White
- Darkover
- Darkover Shortfiction
- The Waterfall (1976)
Opowiadania
- Outpost (1948)
- Women Only (1953)
- Keyhole (1953)
- Centaurus Changeling (1954)
- Year of the Big Thaw (1954)
- Jackie Sees a Star (1954)
- The Crime Therapist (1954)
- The Climbing Wave (1955)
- Exiles of Tomorrow (1955)
- Death Between the Stars (1956)
- Peace in the Wilderness (1956)
- Bird of Prey (1957)
- Falcons of Narabedla (1957)
- The Stars Are Waiting (1958)
- Collector's Item (1958)
- The Wind People (1959) - Ludzie wiatru Kobieta w fantastyce
- A Dozen of Everything (1959)
- To Err is Inhuman (1959)
- Conquering Hero (1959)
- The Wild One (1960)
- Treason of the Blood (1962)
- Black and White (1962)
- The Dark Intruder (1962) inny tytułe: Measureless to Man (1962)
- Another Rib (1963) with Juanita Coulson
- The Day of the Butterflies (1976)
- Hero's Moon (1976)
- The Engine (1977)
- A Genuine Old Master (1977)
- The Lesson of the Inn (1978)
- The Keeper's Price (1978) z Elisabeth Waters
- Green Thumbs (1978)
- To Keep the Oath (1979)
- Blood Will Tell (1980)
- The Hawk-Master's Son (1980)
- Elbow Room (1980)
- A Sword of Chaos (1982)
- The Shadow (1984)
- Knives (1985)
- Oathbreaker (1987)
- Everything but Freedom (1987)
- Bride Price (1987)
- The Final Bet (1988)
- House Rules (1988)
- Hello Daddy, This is Margaret (1990)
- Firetrap (1990) with Elisabeth Waters
- Ten Minutes or So (1993)
- Hilary's Wedding (1993)
- Hilary's Homecoming (1993)
- Jamie (1993)
- A Man of Impulse (1993)
- The Word of a Hastur (1994)
- Toe Heaven (1996)
- Well Met By Moonlight (1998)
- The Heart of the Hill (2001) z Diana L. Paxson
Cytaty
- "Nie ma większego smutku od wspomnienia miłości, gdy wiemy, że jest na zawsze utracona".
Marion Zimmer Bradley "Mgły Avalonu"
- "Słowa, które mówimy, tworzą cienie tego, co ma nadejść i wypowiadając je, pomagamy im się spełnić".
Marion Zimmer Bradley "Mgły Avalonu"
- "Nie nazywaj żadnego człowieka szczęśliwym, póki nie jest martwy".
Marion Zimmer Bradley "Mgły Avalonu"