Mary Shelley
Mary Shelley | |
Data i miejsce urodzenia | 30 sierpnia,1779 Londyn |
Data i miejsce śmierci | 1 lutego 1851 Londyn |
Narodowość | Anglia |
Mary Shelley lub Mary Wollstonecraft Godwin (ur. 30 sierpnia 1797 w Londynie, zm. 1 lutego 1851 w Londynie) – angielska poetka i pisarka okresu romantyzmu. Tworzyła w gatunku powieści gotyckiej, prekursorka powieści SF.
Była córką intelektualistki feministycznej Mary Wollstonecraft oraz Williama Godwina. Jej matka uchodzi dziś za jedną z najbardziej znanych obrończyń praw kobiet, a ojciec jest zaliczany do grona wybitnych myślicieli społeczno-politycznych epoki. Sama pisarka mawiała później, że jest córką "dwóch wybitnych postaci świata literackiego". Wyjątkowo inteligentna, oczytana, interesowała się aktualnymi osiągnięciami nauki, m.in. badaniami Humphry'ego Davy'ego w zakresie chemii i Luigiego Galvaniego w zakresie fizjologii. W późniejszych latach chłonęła koncepcje naukowe Darwina.
W 1814, w wieku 17 lat związała się (uciekła z domu) z wybitnym angielskim poetą Percym Shelleyem, który bywał częstym gościem w domu jej ojca. Shelley był już wówczas żonatym mężczyzną i ojcem dwóch córek. Kilkuletni związek z Shelleyem miał na Mary jako pisarkę decydujący wpływ. Rok później (1815) urodziła mu syna, który wkrótce zmarł. W 1816 powiła drugiego syna Shelleya - Williama (który zmarł w wieku niespełna 3 lat). W maju tego samego roku, pod naciskiem opinii publicznej, para zdecydowała się wyjechać do Europy i osiadła w Szwajcarii koło Genewy. Tam pisarka poznała innego czołowego angielskiego poetę epoki, Lorda George'a Byrona. Również w 1816 roku zmarła tragicznie (utopiła się) żona Shelleya - Harriet, co otworzyło parze drogę do małżeństwa, które zostało zawarte jeszcze pod koniec tego samego roku. Trwało ono do 1822 roku, kiedy Shelley zginął tragicznie (również utonął). Po śmierci ukochanego powróciła do Anglii, gdzie przebywała aż do swojej śmierci w 1851 roku. Została pochowana na dziedzińcu kościoła Bournemouth. Ze związku z Shelleyem miała jeszcze córkę Klarę (zm. w 1819) i syna Percy Florence'a (ur. 1819), który jako jedyne z ich dzieci dożył wieku dorosłego i z którym spędziła ostatnie lata swojego życia.
Spis treści |
Frankenstein
Zadebiutowała powieścią Frankenstein albo: Współczesny Prometeusz (1818), która do dziś uchodzi za jej najwybitniejsze, a z pewnością najbardziej znane dzieło. Pomysł Frankensteina narodził się latem 1816 r. podczas podróży po Szwajcarii (w okolicach Genewy), kiedy małżonkowie Shelley w towarzystwie Byrona i Johna Polidori urozmaicali sobie zimne i dżdżyste wieczory (tzw. Rok bez lata) wymyślaniem opowieści o duchach. Dzięki Frankensteinowi Mary Shelley stała się czołową twórczynią powieści gotyckiej oraz prekursorką literatury fantastyczno-naukowej. Napisała także inne powieści grozy m.in.: Valperga (1823), Ostatni człowiek (The Last Man, 1826), Przeistoczenie (Transformation, 1831)
Podjęła również pracę nad na poły biograficzną powieścią grozy Matilde, która została wydana już po jej śmierci, w 1859 roku.
Jej utwory były sygnowane: Mary Wollstonecraft Shelley, Mary W. Shelley, Mary Wollstonecraft (Godwin) Shelley, The Author of Frankenstein, Author of Frankenstein, Mrs. Shelley, Mme Shelly, Mary Wollstonecraft-Shelley.
Frankenstein
- Frankenstein, or, The Modern Prometheus (1818) w wersjach: Frankenstein
- Frankenstein (1818)
- Frankenstein (1818) [jako Mary W. Shelley ]
- Frankenstein (1818) [jako Mary Wollstonecraft Shelley ]
- Frankenstein, or The Modern Prometheus (1818) [jako Mary Wollstonecraft (Godwin) Shelley ]
- Frankenstein, or, The Modern Prometheus (1818) [jako Mary W. Shelley ]
- Frankenstein, or, The Modern Prometheus (1818) [jako Mary Wollstonecraft Shelley ]
- Frankenstein; or, The Modern Prometheus (1818)
- Frankenstein, or, The Modern Prometheus (1882) [jako Mrs. Shelley ]
- The Annotated Frankenstein (1977)
- The Essential Frankenstein (1993)
- Frankenstein or the Modern Prometheus (2009) [jako Mary Wollstonecraft Shelley ]
- The Annotated Frankenstein (2012) [jako Mary Wollstonecraft Shelley ]
- Frankenstein or the Modern Prometheus (2013)
- The Bride of Frankenstein (1935) [opowiadanie] z Guy Preston
Powieści
- The Last Man (1826)
Zbiory opowiadań
- Tales and Stories (1891)
- The Mortal Immortal: The Complete Supernatural Short Fiction (1996)
- A Dark and Stormy Night (2013) z Percy Bysshe Shelley and Dr. John William Polidori i Lord George Gordon Byron
- The Short Stories Of Mary Shelley (2013)
Omnibusy
- Dracula / Frankenstein (1973) z Bram Stoker
- Frankenstein / Dracula / Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1978) z Bram Stoker i Robert Louis Stevenson
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde and Frankenstein (1984) [O] with Robert Louis Stevenson
- Best of Gothic Horror (2000) [z Robert Louis Stevenson i Edgar Allan Poe
- The Collected Supernatural and Weird Fiction of Mary Shelley: Volume 2 (2010)
- The Collected Supernatural and Weird Fiction of Mary Shelley: Volume 1 (2010)
Chapterbooks
- Frankenstein; or, The Man and the Monster: A Romantic Melo-drama, in Two Acts (1826) z H. M. Milner
- Presumption; or, the Fate of Frankenstein (1883) z R. B. Peake
- Frankenstein (1968) z Dale Carlson
- Frankenstein (1987) z David Campton
- Frankenstein (1996) z Michael Burgan
- Frankenstein (2006) z Deanna McFadden
- Frankenstein (2010) z Dottie Enderle
- Frankenstein (2011) z Mick Gower
Inna twórczość
- Mathilda (1820)
- Valperga: Or, the Life and Adventures of Castruccio, Prince of Lucca (1823)
- The Poetical Works of Percy Bysshe Shelley (1839) z Percy Bysshe Shelley
Opowiadania
- Valerius: The Reanimated Roman (1819)
- A Tale of the Passions: or, The Death of Despina (1822)
- The Bride of Modern Italy (1824)
- Frankenstein; Or, The Man and the Monster: A Romantic Melo-Drama in Two Acts (1826) z H. M. Milner
- Ferdinando Eboli (1828)
- The Sisters of Albano (1828)
- The Transformation (1830)
- The Swiss Peasant (1830)
- The False Rhyme (1830)
- The Mourner (1830)
- The Evil Eye (1830)
- The Dream (1831)
- The Pole (1832)
- The Invisible Girl (1832)
- The Mortal Immortal (1833)
- The Brother and Sister (1833)
- The Elder Son (1835)
- The Parvenue (1836)
- The Pilgrims (1838)
- Euphrasia (1839)
- Roger Dodsworth: The Reanimated Englishman (1863)
- The Heir of Mondolfo (1877)
- Presumption; or, the Fate of Frankenstein (play) (1883) z R. B. Peake
- Frankenstein (excerpt) (1898)
- The Recalcitrant Robot (1966)
- Frankenstein (1968) z Dale Carlson
- The Making of a Monster (1971)
- Frankenstein (1987) z David Campton
- Frankenstein (1996) z Michael Burgan
- Frankenstein (2006) z Deanna McFadden
- Frankenstein (2010) z Dottie Enderle
- Frankenstein (2011) z Mick Gower