Cyprys
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Wygląd
Szczególnie istotna dla symboliki była wieczna zieloność tego drzewa, jego prosty, strzelisty kształt, a także fakt, że raz ścięte nie odradzało się.
Charakterystyka
W związku z ostatnią cechą cyprysowe drzewo stało się symbolem śmierci, jako wiecznie zielone było symbolem życia, szczególnie odrodzenia następującego po śmierci.
Symbolika cyprysu jako drzewa śmierci jest szczególnie wyraźna u starożytnych Greków i Rzymian. Z cyprysowego drzewa sporządzano trumny, cyprysowe gałęzie kładziono na stosach pogrzebowych, bywało, że przed domem, gdzie ktoś zmarł sadzono cyprysy. W tej roli pojawia się u Horacego, Owidiusza oraz Wergiliusza. Grecko-rzymskich skojarzeń cyprysu ze śmiercią było więcej. Cyprysy rosły w świętym gaju Artemidy i na wyspie Kalipso, cyprysowy był gaj poświęcony nimfie Eurynome. Gaj ów znajdował się w okolicach Figalei. Rósł wreszcie cyprys w samej krainie śmierci, Hadesie, na rzeką Leto. W Rzymie łączono cyprys również z bogiem śmierci, Plutonem. W cyprys obrócił się w mitologii greckiej Kyparissos, kochanek Apollina bądź według innych źródeł rzymskiego Sylwana. Cyprys łączono w Rzymie z tym właśnie bożkiem, odpowiednikiem greckiego Pana. Kyparissy w mitologii greckiej tańczyły aż do śmierci, a bogini Gaja przemieniła je właśnie w cyprysy. Z cyprysowego drzewa sporządzali w starożytnym Rzymie nie tylko trumny, ale także skrzynie w których przechowywano cenne przedmioty. Z cyprysu tworzono drewniane wizerunki bóstw.
W tradycji ludowej cyprys był składnikiem wielu medykamentów. Wierzono więc, że ma uzdrowicielskie właściwości. Jako drzewo zapowiadające wieczne życie cyprys był kojarzony ze śmiercią także na wschodzie. W Chinach sadzono cyprysy na grobach, żeby umocnić zmarłych i żeby zapewnić im nieśmiertelność. Z dobrą wróżbą na przyszłość wiązało się spożywanie nasion cyprysu.
W mitologii chrześcijańskiej cyprys łączono z matką Chrystusa.
Literatura
- Kaczor I., Kult drzew w tradycji mitologicznej i religijnej starożytnych Greków i Rzymian, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr. 3, Łódź 2001.
- Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
- Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
- Leksykon symboli, pod red. Jarosiński R., Warszawa 1991.
- Lurker M., Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, Warszawa 2011.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
- Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
- Eberhard W., Symbole chińskie. Słownik, Kraków 1996.
