Asgard (pojęcie)

LEKSYKON FANTASTYKI

fiction

[−] Asgard (Bibliografia)

  Wypychacz zwierząt

ASGARD – w mitologii nordyckiej kraina należąca do boskiego rodu Asów.

Nazwa

Nazwa Asgardu to po staroislandzku Asgardhr i oznacza gród, krainę Asów i dlatego znana jest także, jako Asaheim.

Położenie Asgardu

W zależności od tradycji przekazywanej przez Eddy jeden z trzech bądź dziewięciu światów, leżących u korzeni drzewa świata Yggdrasilla. W pierwszym przypadku wymieniany obok krainy olbrzymów, Jötunnheimu oraz krainy umarłych, Niflheimu. W drugim obok krainy Wanów Wanaheimu, królestwa elfów Alfheimu, Midgardu, leżącej na obrzeżach świata krainy olbrzymów Muspellsheim (część Utgardu), Jötunnheimu (części Utgardu) i Hrimthursheimu (części Utgardu), leżącej pod ziemią krainy karłów Swartalfheimu oraz położonej najgłębiej pod powierzchnią świata, Niflheim, krainy umarłych. Pierwotnie prawdopodobnie Asgard był częścią świata ludzi, Midgardu a dopiero późniejsza tradycja wyniosła go wyżej, na niebo. Asgard i Midgard, jako jeden kompleks, oddzielone były od świata poza, zwłaszcza krainy olbrzymów, granicami.

Budowa Asgardu

W przypadku Asgardu tą granicą były mury. Miał je wznieść olbrzym, nieznany z imienia. Zawarł umowę z bogami, że jeżeli ukończy pracę w terminie, mając do pomocy ogiera Swadelfariego, to otrzyma w zamian słońce, księżyc oraz boginię Freyę. Od jej dotrzymania uratował bogów podstęp Lokiego. Ów przybrawszy postać klaczy zwabił ogiera i skutecznie odciągnął od pracy. Ostatecznie z rozwścieczonym olbrzymem rozprawił się Thor, zabijając go.

Topografia Asgardu

Asgard leżał na wiecznie zielonej równinie Idawall. Gród ów otoczony był rzeką. Asgard z Midgardem łączyła tęcza. Stanowiła ona rodzaj mostu zwanego Bifröst. Jego strażnikiem był Heimdall. W samym centrum Asgardu znajdował się Yggdrasill a konkretniej jeden z jego korzeni. Swoją siedzibę przy tryskającym tam źródle Urd miały tam trzy Norny, związane z przeznaczeniem i podlewaniem korzeni kosmicznego drzewa. Tutaj także odbywały się wiece bogów. Nieopodal znajdowało się także jezioro, w którym pływały dwa białe łabędzie.

Asgard był rozległym miejscem, zawierającym w sobie boskie pałace, posiadłości a nawet i całe krainy. Eddy wymieniają tu ich nazwy i właścicieli:

• Thrudheim (Siedziba Siły), Bilskirnir – należący do Thora
• Ydalir – należąca do Ulla
• Gladsheim (Jaśniejąca Siedziba), Walhalla – należące do Odyna. W Gladsheimie (Jaśniejąca Siedziba), wzniesionym ze złota, miały się znajdować trony dla dwunastu bogów Asgardu. Częścią Gladsheimu (Jaśniejąca Siedziba) była Walhalla. Do Odyna należała Hlidskjalf (Wieża Straży). W Walaskjalf, siedzibie syna Odyna mieścił się tron boga o tej samej, co wieża, nazwie – Hlidskjalf. Zbudowany przez Asa na początku świata, prawdopodobnie samego właściciela, a według Eddy Prozaicznej Snorriego Sturlussona wzniesiony przez Odyna.
• Sökkwabekk – należące do Odyna i jego małżonki Frigg. Codziennie rano mają pić wodę z tamtejszego strumienia wprost ze złotych pucharów.
• Breidablik – należąca do Baldra i słynąca z prawości tam panującej.
• Himinbjórg – należąca do strażnika Asgardu Heimdalla i z tej racji leżąca przy tęczowym moście Bifröst. Pełniła funkcję strażniczą. Heimdall umilał sobie czas popijaniem miodu.
• Folkwang – należące do Freyi miejsce, gdzie trafiała, przynależna jej, połowa poległych, w tym szlachetnie urodzone kobiety.
• Glitnir – należący do Forsetiego był wzniesiony ze srebra i zwieńczony złotym dachem. Właściciel owego przybytku miał przebywać tam całymi dniami i rozsądzać spory.
• Noatun – należąca do Njörda strzelista świątynia, leżąca gdzieś nad morzem bądź też funkcjonująca, jako podmorski pałac.
• Walaskjalf – należąca do syna Odyna, Waliego. Zbudowana przez Asa na początku świata, prawdopodobnie samego właściciela, a według Eddy Prozaicznej Snorriego Sturlussona wzniesiona przez Odyna. Tam też miał mieścić się tron tego boga.
• Widi – należąca do syna Odyna, Widara.

Z Asgardem łączone także bywają Alfheim (Sadyba Elfów), którą władać ma Frey oraz Thrymhein, siedziba Skadi a wcześniej Thjaziego. Ta ostatnia znajdowała się raczej w krainie olbrzymów, Jötunnheimie, a więc na terenach Utgardu. Natomiast Alfheim, kraina elfów prawdopodobnie również mieściła się poza Asgardem.

Asgard a Ragnarök

W dniu końca świata, Ragnarök, tęczowy most Bifröst zawali się a Asgard upadnie.

Asgard w fantastyce

Nazwa Asgardu w odniesieniu do mitologii nordyckiej pojawia się w serialu Gwiezdne Wrota (Stargate).

Literatura

• Edda poetycka, BN, 1986.
• Sturlusson S., Edda Prozaiczna, Sandomierz 2007.
• Słupecki L.P., Mitologia skandynawska w epoce Wikingów, Kraków 2003.
• Sacha-Piekło M., Zaświaty i krainy mityczne, Kraków 1999.
• Szrejter A., Mitologia germańska, Warszawa 1997.
• A. M. Kempiński, Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
• Kempiński A.M., Ilustrowany leksykon mitologii wikingów, Poznań 2003.
• Turowska-Rawicz M., i Sypek R., Mitologie świata. Ludy skandynawskie, Warszawa 2007.

(aut. Izabela Ozga)