Norna
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Rodowód
Norny były przedwieczne. Ich istnienie poprzedzało więc pojawienie się bogów. Według tradycji przekazanej przez Eddy uważane były za olbrzymki i miały przywędrować z Jötunnheimu, części Utgardu, świata zamieszkiwanego przez olbrzymów. Z drugiej strony uważano, że każda rasa miała swoje Norny – tradycja wymienia tutaj Asów, elfy oraz karły. Dla Norn znamienna jest liczba trzy w jakiej występują – bądź to jako wspomniane olbrzymki bądź kolejno Asynie, elfy i karły. W przypadku karłów ojcem Norn miałby być Dwalin. Norny zaliczano także do dis a najmłodsza, Skuld, pełniła również rolę walkirii.
Imiona
Nazwa określająca te istoty bierze swój początek w staroislandzkim słowie nornir, określającym je jako szepczące, co odnosi się do ich wieszczego charakteru. Niemniej znaczące są imiona Norn – Urd, Werdandi oraz najmłodszej, Skuld. Urd wskazuje na Los bądź To, co się stanie i u Anglosasów, w języku staroangielskim, odnajdziemy je w formie Wyrd, spokrewnionej z Urd. To bezosobowa siła przeznaczenia. Etymologicznie z Urd i Wyrd wiąże się imię drugiej z Norn. Werdandi tłumaczy się jako stawanie się, co odnosi się do teraźniejszości i przyszłości jednocześnie. Skuld – imię trzeciej z Norn – wyraża konieczność jako immanentną cechę losu.
Miejsce pobytu
Norny zamieszkiwały przy źródle Urd, znajdującym się u jednego z korzeni drzewa świata, Yggdrasilla, leżącym na poziomie Asgardu.
Natura Norn
Norny jako istoty przedwieczne stały ponad bogami, ludźmi, karłami, elfami i innymi istotami. Ich pojawienie się było końcem złotego wieku, zapowiedzią niszczenia się świata, którego ostateczny kres a następnie odnowa nastąpi w Ragnarök, dniu końca świata. To za ich przyczyną zniknęła gra planszowa tefli. Te złote tablice dawały bogom władzę nad losem. Odnajdą się dopiero w nowym świecie, który nastąpi po Ragnaröku.
Zadanie Norn
Norny tkały nici ludzkiego żywota, przeciągając ja na niebie i rozmieszczając zgodnie z trzema kierunkami kardynalnymi – wschodnim, zachodnim oraz północnym. Na kijach ryły karby, zamykając w nich w ten sposób liczbę lat czyjegoś życia. Zasiadające przy Yggdrasillu Norny zsyłały ludziom sny. Norny pojawiały się przy kołysce, wyznaczając nowonarodzonemu jego los i po raz kolejny, w momencie śmierci. Poza tym do zadań Norn należało podlewanie Yggdrasilla, wodą zbierającą się w źródle – dzięki temu woda, która spłynęła tu z całego świata, na powrót do niego wracała.
Norny w baśniach
Obraz Norn przynoszącym nowonarodzonemu los przechowały między innymi baśnie. Nawiązaniem do Norn są trzy wróżki z baśni braci Grimm O śpiącej królewnie.
Norny w fantastyce
Pojawiły się w mandze i anime - Oh! My Goddess!.
Literatura
- Edda poetycka, BN, 1986.
- Sturlusson S., Edda Prozaiczna, Sandomierz 2007.
- Szrejter A., Mitologia germańska, Warszawa 1997.
- Szrejter A., Demonologia germańska. Duchy, demony i czarownice, Gdańsk 2011.
- A. M. Kempiński, Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Kempiński A.M., Ilustrowany leksykon mitologii wikingów, Poznań 2003.
- Turowska-Rawicz M., i Sypek R., Mitologie świata. Ludy skandynawskie, Warszawa 2007.
(aut. Izabela Ozga)
