Frey
| LEKSYKON FANTASTYKI | |
| fiction | |
Imię
Imię Frey pochodzi ze staroislandzkiego słowa freir, oznaczającego pana. Zwany był także Księciem Bogów i Księciem Asów a także Zabójcą Beliego.
Rodowód
Frey neleżał do rodu Wanów. Przyszedł na świat ze związku boga morza, Njörda i jego siostry. Jego siostrą była Freyja z którą łączyły go, charakterystyczne dla Wanów, stosunki kazirodcze. Później miłość połączyła go z olbrzymką Gerd a wojna Asów z Wanami z rodem tych pierwszych, Asów. Owocem związku Freya i Gerdy był syn – Fjörnir.
Miejsce
Frey zamieszkał więc w Asgardzie, siedzibie Asów, jako zakładnik Wanów. Do niego należał również Alfheim (Sadyba Elfów), królestwo elfów.
Wygląd i atrybuty
Piękny Frey czczony był w Uppsali pod postacią posągu, którego cechą charakterystyczną, jak przystało na boga niosącego płodność i urodzaj, była silnie zaakcentowana falliczność. Frey był właścicielem statku Skidbladnir, magicznego miecza, według niektórych wersji pierścienia Draupnira, konia Blodughofi a także dzika Gullinbursti. Oba zwierzęta, zarówno konia jak i dzika, wiązano z Freyem. W momencie w którym stracił miecz jego atrybutem stał się także jeleni róg, używany w miejsce tego ostatniego.
Frey i Gerd
Frey zobaczył Gerd, kiedy pewnego razu stał na tronie w Asgardzie, z którego widać było wszystkie światy. Jego oczy spoczęły na pięknej olbrzymce Gerd. Frey chciał ją posiąść więc wysłał do niej Skirnira. Gerd jednak odmawiała bogu. Nie pomagały ofiarowane olbrzymce skarby, jabłka Idunn dające nieśmiertelność i młodość oraz pierścień Draupnir, ani groźba, jaką Skirnir próbował wywrzeć na niej za pomocą miecza podarowanego mu przez Freya, kiedy i przyjęcia tego daru odmówiła. W końcu jednak, kiedy Skirnir zagroził jej rzuceniem czaru za pomocą run, wahająca się Gerd zgodziła się poślubić Freya. To wtedy też Frey zamiast podarowanego Skirnirowi miecza musiał używać rogu jelenia. Tym ostatnim zabił olbrzyma Beliego.
Frey a Ragnarök
Brak podarowanego miecza zgubi Freya w Ragnarök, dzień końca świata, kiedy zginie z ręki ognistego olbrzyma, Surtra.
Inne
Wraz z Thorem i Odynem był Frey czczony w Uppsali. Frey w późniejszych przekazach, a konkretniej w Sadze o Ynglingach, bóg znany jest jako król Szwecji. Jego ród dał początek dynastii Ynglingów. To na jego czasy datuje się pokój Frodiego. Panowanie Freya znaczył również dobrobyt. Kiedy zmarł, zamiast zgodnie z tradycją spalić zwłoki, pochowano ciało w kurhanie i jeszcze przez trzy lata utrzymywano wśród ludu pogłoskę, że król nie umarł, ale wciąż żyje. Po odkryciu prawdy jego ciało pozostało w kurhanie. Freyowi składano ofiary, mające przynieść dobrobyt.
Literatura
- Dumézil G., Bogowie Germanów. Szkice o kształtowaniu się religii skandynawskiej, Warszawa 2006.
- Kempiński A., Ilustrowany leksykon mitologii Wikingów, 2003, s. 0.
- Piekarczyk S., Mitologia germańska, Warszawa 1976.
- Słupecki L.P., Mitologia skandynawska w epoce Wikingów, Kraków 2003.
- A. M. Kempiński, Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 1993.
- Turowska-Rawicz M., i Sypek R., Mitologie świata. Ludy skandynawskie, Warszawa 2007.
- Cotterell A., Słownik mitów świata, Katowice 1996.
- Sturluson S., Edda Prozaiczna, Sandomierz 2007.
- Edda Poetycka, Wrocław 1986.
(aut. Izabela Ozga)
