Ursula K. Le Guin

Z encyklopediafantastyki.pl
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Ursula K. Le Guin
Le Guin1.jpg
Data i miejsce urodzenia 21 października,1929
Berkeley
Data i miejsce śmierci 22 stycznia 2018
Portland
Narodowość USA
Ważne dzieła Hain
Nagrody
Hugo, Nebula

, World Fantasy , Locus

Strona domowa
Leguin2.jpg
Leguin3.jpeg
Leguin4.jpg
Le Guin5.jpg

Ursula Kroeber Le Guin (ur. 21 października 1929 w Berkeley, Kalifornia; zm. 22 stycznia 2018 w Portland) – amerykańska pisarka SF i fantasy; wiele jej książek, przede wszystkim z cyklu Ziemiomorze i Hain (inna nazwa Ekumena), weszło do klasyki gatunku. Wielokrotnie nagradzana nagrodami Hugo i Nebula.

Zainteresowanie antropologią kulturową jest wyraźnie widoczne w jej twórczości. Le Guin nie ukrywa swoich fascynacji ideami anarchizmu, co przejawia się również w jej dziełach. Spośród opublikowanych przez nią książek do kręgu utopii społecznej można zaliczyć przede wszystkim opowiadania: "Ci, którzy odchodzą z Omelas", "Dzień przed rewolucją" oraz powieści Wracać wciąż do domu i najsłynniejszą, Wydziedziczeni.

Urodziła się i dorastała w Berkeley w Kalifornii, córka znanego antropologa Alfreda L. Kroebera i pisarki Theodory Kroeber. W 1901 jej ojciec zdobył doktorat w dziedzinie antropologii w USA na Uniwersytecie Columbia; objął także drugie stanowisko na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Theodora Kroeber jest autorką biografii swojego męża pt. Alfred Kroeber: A Personal Configuration, która jest również dobrym źródłem wiedzy o młodych latach Ursuli, a także na temat motywów biograficznych występujących w jej późniejszych dziełach oraz o jej zainteresowaniach antropologią społeczną.

W 1951 Le Guin otrzymała stopień licencjata (będąc członkiem Phi Beta Kappa) w Radcliffe College, a w 1952 dyplom magistra na Uniwersytecie Columbia. Później studiowała we Francji, gdzie poznała swego męża, historyka Charlesa Le Guin. Pobrali się w 1953.

Interesowała się literaturą od wczesnej młodości. W wieku jedenastu lat posłała swoje pierwsze opowiadanie do magazynu Astounding Science Fiction. Zostało odrzucone. Jej najwcześniejsze utwory, z których kilka w przetworzonej formie znalazło się w Opowieściach orsiniańskich (Orsinian Tales) i Malafrena, były mało fantastycznymi opowieściami o fikcyjnych krainach wyobraźni. We wczesnych latach 60. powróciła do swych wczesnych zainteresowań science fiction i zaczęła regularnie pisać i publikować. Pierwszym jej szeroko znanym utworem stała się powieść pt. Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness), za którą otrzymała nagrody Hugo i Nebula w 1969.

W późniejszych latach Le Guin interesowała się również filmem i muzyką. Współpracowała przy filmowej adaptacji swojej książki The Lathe of Heaven pod tym samym tytułem (1979). W 1985 współpracowała z awangardowym kompozytorem Davidem Bedfordem nad librettem do space opery pt. Rigel 9.

Od 1958 mieszka Portland w stanie Oregon. Ma troje dzieci i czworo wnucząt.

W prawie wszystkich utworach fantastycznonaukowych Ursuli Le Guin widać silny wpływ nauk społecznych, głównie socjologii i antropologii kulturowej, lokujących je w subkategorii zwanej czasem soft science fiction. Autorka często używa motywu kultur pozaziemskich po to, by wypowiedzieć się o kulturze ludzkiej w ogólności. Przykładem jest zagłębienie się w istotę tożsamości seksualnej poprzez użycie motywu androgynicznej rasy w powieści Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness). Takie zabiegi pozwalają mieścić jej prace w kategoriach feministycznej science fiction. Jej utwory często posiadają przesłania ekologiczne.

Z drugiej strony, nie brak opisów zwykłych czynności i spraw codziennego życia. Na przykład, w Tehanu centrum historii stanowią postacie zaprzątnięte codziennymi sprawami opieki nad zwierzętami, pielęgnowania ogrodów, czy wykonywania obowiązków domowych.

Niektóre utwory science fiction, takie jak powieści Wydziedziczeni (The Dispossessed) czy Lewa ręka ciemności, należą do cyklu haińskiego (Hainish Cycle), który szczegółowo opisuje odległą przyszłość, galaktyczną cywilizację luźno powiązaną przez organizację zwaną Ekumena. Wiele z tych utworów mówi o następstwach kontaktu pomiędzy różnymi od siebie światami i kulturami. Ekumena służy jako rodzaj kanwy, ramowej konstrukcji dla tych interakcji. Jest modelowym przykładem historii przyszłości. Opisuje planety rozrzucone po galaktyce, nie mające ze sobą kontaktu z powodu wielkich odległości. Le Guin zakłada bowiem, że poruszanie się z prędkościami większymi od prędkości światła nie będzie możliwe, stad podróże fizyczne pomiędzy światami będą trwały latami. Na potrzeby cyklu wymyśliła więc szybką łączność dzięki urządzeniu zwanemu ansibl. Ów termin i pomysł wszedł do kanonu techniki fantastycznej i był później zapożyczany przez kilku innych znanych autorów (choć pod innymi nazwami).


Spis treści

Catwings

  • Tales of the Catwings (1999) omnibus 1-2
  • More Tales of the Catwings (2000) omnibus 3-4
  1. Catwings (1988) (opowiadanie) Kotolotki, Kotolotki Kotolotki
  2. Catwings Return (1989) (opowiadanie) Kotolotki z wizytą u mamy, Powrót kotolotków Kotolotki
  3. Wonderful Alexander and the Catwings (1994) (opowiadanie) Wspaniały Alexander i kotolotki Kotolotki
  4. Jane on Her Own (1999) (opowiadanie) Jane rozkłada skrzydła Kotolotki

Earthsea Cycle

cykl Ziemiomorze

  1. A Wizard of Earthsea (1968) Czarnoksiężnik z Archipelagu, Ziemiomorze
  2. The Tombs of Atuan (1971) Grobowce Atuanu, Ziemiomorze
  3. The Farthest Shore (1972) Najdalszy brzeg, Jarzębina (fragment powieści) Literatura na świecie 03 1982 - Literatura na świecie 04 1982, Ziemiomorze
  4. Tehanu: The Last Book of Earthsea (1990) Tehanu, Kalessin (fragment powieści) Czerwony Karzeł 1, Ziemiomorze
  5. Tales from Earthsea (2001) (zbiór opowiadań) Opowieści z Ziemiomorza
  6. The Other Wind (2001) Inny wiatr, Ziemiomorze

Hainish

cykl Hain lub Ekumena

  1. Four Ways to Forgiveness (1995) zbiór opowiadań Cztery drogi ku przebaczeniu, w: Rybak znad Morza Wewnętrznego
    1. Betrayals (1994) (opowiadanie) - Zdrady Nowa Fantastyka 01 (172) 1997, Cztery drogi ku przebaczeniu, Rybak znad Morza Wewnętrznego
    2. Forgiveness Day (1994) (opowiadanie) - Dzień przebaczenia Cztery drogi ku przebaczeniu, Rybak znad Morza Wewnętrznego
    3. A Man of the People (1995) (opowiadanie) - Człowiek ludu Cztery drogi ku przebaczeniu, Rybak znad Morza Wewnętrznego
    4. A Woman's Liberation (1995) (opowiadanie) - Wyzwolenie kobiet Cztery drogi ku przebaczeniu, Rybak znad Morza Wewnętrznego

Orsinia

cykl Orsinia

The Annals of the Western Shore

Powieści

Zbiory opowiadań

Omnibusy

  • Planet of Exile / Mankind Under the Leash (1966) z Thomas M. Disch
  • Rocannon's World / The Kar-Chee Reign (1966) z Avram Davidson
  • The Lathe of Heaven / The Dispossessed / The Wind's Twelve Quarters (1991)
  • The Earthsea Quartet (2012)

Zredagowane antologie

Chapterbooks

  • From Elfland to Poughkeepsie (1973)
  • Dreams Must Explain Themselves (1975)
  • The Word for World Is Forest (1976)
  • The Water Is Wide (1976)
  • Leese Webster (1979)
  • A Visit from Dr. Katz (1988)
  • Catwings (1988)
  • Solomon Leviathan's Nine Hundred and Thirty-First Trip Around the World (1988)
  • Fire and Stone (1989)
  • Catwings Return (1989)
  • Findings (1992)
  • Nine Lives (1992)
  • A Ride on the Red Mare's Back (1992)
  • Fish Soup (1992)
  • Earthsea Revisioned (1993)
  • Wonderful Alexander and the Catwings (1994)
  • Buffalo Gals, Won't You Come Out Tonight (1994)
  • Jane on Her Own (1999)
  • Tom Mouse (2002)
  • King Dog: A Movie for the Mind's Eye (unknown)

Nonfiction

  • From Elfland to Poughkeepsie (1973)
  • Dreams Must Explain Themselves (1975)
  • The Language of the Night (1979)
  • Steering the Craft (1984)
  • Dancing at the Edge of the World: Thoughts on Words, Women, Places (1989)
  • Way of the Water's Going: Images of the Northern California Coastal Range (1989)
  • The Wave in the Mind: Talks and Essays on the Writer, the Reader, and the Imagination (2004)
  • Lao Tzu: Tao Te Ching (2009)
  • Cheek by Jowl (2009)
  • The World Split Open (2014) (with Margaret Atwood, Edward P Jones, Marilynne Robinson and Wallace Stegner)
  • Brain Nutrition (2014)
  • Words Are My Matter (2016)
  • No Time to Spare (2017) Nie ma czasu
  • Conversations on Writing (2018) (with David Naimon)
  • The Last Interview (2019)

Opowiadania

Wiersze

  • Tao Song (1974)
  • untitled (1975)
  • Coming of Age (1975)
  • There (1975)
  • Footnote (1975)
  • Hier Steh' Ich (1975)
  • Song (1975)
  • Archaeology of the Renaissance (1975)
  • From Whose Bourne (1975)
  • March 21 (1975)
  • The Darkness (1975)
  • Dreampoem (1975)
  • The Young (1975)
  • The Anger (1975)
  • Ars Lunga (1975)
  • The Molsen (1975)
  • The Withinner (1975)
  • Offering (1975)
  • Arboreal (1975)
  • Dreampoem II (1975)
  • A Lament for Rheged (1975)
  • The Rooftree (1975)
  • Some of the Philosophers (1975)
  • Snow (1975)
  • Flying West from Denver (1975)
  • Winter-Rose (1975)
  • Mount St Helens/Omphalos (1975)
  • For Robinson Jeffers' Ghost
  • For Bob (1975)
  • Für Elise (1975)
  • Elegy (1975)
  • For Ted (1975)
  • Castle An Dinas and Chysauster Village (1976)
  • Men-an-Tol, the Nine Maidens, Dingdong Mine, and Lanyon Quoit (1976)
  • Chun (1976)
  • The Song of the Dragon's Daughter (1977)
  • Invocation (1977)
  • Torrey Pines Reserve (1980)
  • The Well of Baln (1981)
  • Uma (1981)
  • Vita Amicae (1981)
  • Tui (1981)
  • Self (1981)
  • Amazed (1981)
  • Totem (1981)
  • We Are Dust (1981)
  • Cavaliers (1981)
  • The Indian Rugs (1981)
  • The Child on the Shore (1981)
  • At a Quarter to Fifty (1981)
  • Simple Hill (1981)
  • Winter Downs (1981)
  • Kish 29 IV 79 (1981)
  • The Journey (1981)
  • Landscape, Figure, Cavern (1981)
  • North (1981)
  • Everest (1981)
  • Morden Lecture, 1978 (1981)
  • Richard (1981)
  • For Mishka (1981)
  • Central Park South, 9 March 1979 (1981)
  • Ted with Kite (1981)
  • Coast (1981)
  • Smith Creek (1981)
  • Slick Rock Creek, September (1981)
  • At Three Rivers, April 80 (1981)
  • The Dancing at Tillai (1981)
  • Drums (1981)
  • Pasupati (1981)
  • A Semi-Centenary Celebration (1981)
  • Tale (1981)
  • Middle (1981)
  • School (1981)
  • Carmagnole of the Thirtieth of June (1981)
  • Epiphany (1981)
  • Siva and Kama (1981)
  • The Night (1981)
  • The Writer to the Dancer (1981)
  • More Useful Truths (1981)
  • Hard Words (1981)
  • The Marrow (1981)
  • The Mind Is Still (1981)
  • Translation (1981)
  • The Man Who Shored Up Winchester Cathedral (1981)
  • Danaë (1981)
  • Wordhoard (1981)
  • For Karl and Jean (1981)
  • Northern B.C. (1988)
  • Flight 65 to Portland (1988)
  • Three Ohio Poems (1988)
  • Robinson's Farm (1988)
  • Spring, Robinson's Farm (1988)
  • In That Ohio (1988)
  • NM (1988)
  • Five South, One North (1988)
  • Crazy Knobby Beauty and Smooth (1988)
  • Luwit (1988)
  • The Grey Quaker (1988)
  • In the Red Zone (1988)
  • Back in the Red Zone (1988)
  • Pane (1988)
  • The Maenads (1988)
  • Apples (1988)
  • To Saint George (1988)
  • Of Course She Is Frigid (1988)
  • For Virginia Kidd (1988)
  • Dos Poesias Para Mi Diana (1988)
  • Amtrak Portland to Seattle (1988)
  • House of the Spider: A Spell to Weave (1988)
  • For June Jordan (1988)
  • At the Party (1988)
  • Old Bag (1988)
  • The Woman With the Shopping Cart Who Sleeps in Doorways (1988)
  • His Daughter (1988)
  • The Menstrual Lodge (1988)
  • Hunger (1988)
  • Wild Oats and Fireweed (1988)
  • The Organ (1988)
  • For Bill Stafford (1988)
  • For Helen Cixous (1988)
  • To Gary and Allen and All with Love (1988)
  • Silence (1988)
  • A Private Ceremony of Public Mourning for the Language of the People Called Wappo (1988)
  • The Song of the Torus (1988)
  • The Present (1988)
  • For Katya (1988)
  • T.C.K.B.K.Q., Telluride 1897—Berkeley 1979 (1988)
  • While the Old Men Make Ready to Kill (1988)
  • The Photograph of Lyra Sofia (1988)
  • Lyra (1988)
  • For the New House (1988)
  • Ella Peavy's Birthday (1988)
  • The Old Falling Down (1988)
  • The Light (1988)
  • Tenses (1988)
  • Inventory (1988)
  • Silk Days (1988)
  • A Meditation on a Marriage (1988)
  • Spell (1988)
  • Adriane Sleeps (1989)
  • The Basalt (1990)
  • Flints (1990)
  • Lewis and Clark and After (1990)
  • West Texas (1990)
  • Xmas Over (1990)
  • The Crown of Laurel (1990)
  • What is Going on in the Oaks Around the Barn (1990)
  • Found Poem (1990)
  • The Man Eater (1990)
  • Sleeping Out (1990)
  • Tabby Lorenzo (1990)
  • Black Leonard in Negative Space (1990)
  • A Conversation With a Silence (1990)
  • For Leonard, Darko, and Burton Watson (1990)
  • It Was Never Really Different (1991)
  • The Sun Going South (1991)
  • Fragments from the Women's Writing (1992)
  • Werewomen (1993)
  • Last of August (1994)
  • Cabin 4, Cedarwood Lodge (1994)
  • Drouth (1994)
  • March in Beloit (1994)
  • The Pacific Slope (1994)
  • In the Siskiyous in May (1994)
  • Keeping Rocks (1994)
  • Looking for Proxy Falls (1994)
  • Consider (1994)
  • Sleeping With Cats (1994)
  • From Lorenzo (1994)
  • Gulls Puddling (1994)
  • Buzzard Visit (1994)
  • Praying to Ecola Creek (1994)
  • Mouth of the Klamath (1994)
  • Sun Setting at Cannon Beach (1994)
  • Riding the "Coast Starlight" (1994)
  • Processing Words (1994)
  • Marilyn (1994)
  • In That Desert (1994)
  • The Hands of Torturers (1994)
  • Cry No More (1994)
  • Her Silent Daughter (1994)
  • Sentence (1994)
  • Phoenicians (1994)
  • The Vigil for Ben Linder (1994)
  • A True Story (1994)
  • The Book to Have (1994)
  • Dreaming California (1994)
  • For Judith (1994)
  • The Years (1994)
  • The Woman and the Soul (1994)
  • The Queen of Spain (1994)
  • My Hero (1994)
  • Puye: An Anasazi Village (1994)
  • Concerning Theo (1994)
  • Song for Caroline (1994)
  • Song for Elizabeth (1994)
  • Going Out With Peacocks (1994)
  • Bale's Mill in the Napa Valley (1994)
  • "Sunt lacrimae rerum" (1994)
  • My Music (1994)
  • A Painting (1994)
  • Semen (1994)
  • The Red Dancers (1994)
  • Ariadne Dreams (1994)
  • Waking: Two Poems (1994)
  • Getting On (1994)
  • To the Next Guests (1994)
  • A Discourse on Method (1994)
  • What I Have (1994)
  • The Hard Dancing (1994)
  • O Yeowe (1995)
  • Start Here (1999)
  • Hexagram 45 (1999)
  • Dreamwordplay (1999)
  • A Circle in a Drought (1999)
  • Redescending (1999)
  • When There Aren't Any (1999)
  • Rodmell (1999)
  • Read at the Award Dinner, May 1996 (1999)
  • For Gabriela Mistral (1999)
  • Hexagram 49 (1999)
  • Four Morning Poems (1999)
  • Elisabeth Making Candied Rose Petals (1999)
  • The Uses of Morning (1999)
  • Morning Service (1999)
  • Bird at Dawn (1999)
  • Late Dusk (1999)
  • Fall (1999)
  • January 7 (1999)
  • By the Canal (1999)
  • Flight 1067 to L.A. (1999)
  • Malheur Maar (1999)
  • Acorn Woodpecker (1999)
  • Infinitive (1999)
  • "The Scarcity of Rhinos on the Television" (1999)
  • On 23rd Street (1999)
  • Appropriation (1999)
  • FIELD BURNING DEBATED. SALMON FATE DISCUSSED. (1999)
  • October 11, 1491 (1999)
  • Lost Arrows and the Feather People (1999)
  • The Hill Yoncalla (1999)
  • A Traveler at a Lake in New England (1999)
  • The Beach Runner (1999)
  • Kate and Becca Housecleaning (1999)
  • In Berkeley (1999)
  • Entanglements (1999)
  • The Stepmother (1999)
  • Old Age (1999)
  • A Blue Moon (1999)
  • Aqueduct (1999)
  • Repulse Monkey (1999)
  • Calling (1999)
  • "Will the Circle be Unbroken?" (1999)
  • Anon (1999)
  • The Mirror Gallery (1999)
  • Epigraph (1999)
  1. In the Summer Country (1999)
  2. Phebe and Mimi (1999)
  3. The Great Aunt (1999)
  4. Friends of My Youth (1999)
  5. The Fight (1999)
  6. T (1999)
  7. Skating (1999)
  8. First (1999)
  9. The Hershey Bar (1999)
  10. Tony (1999)
  11. Susannah (1999)
  12. Jean (1999)
  13. College (1999)
  14. Angel (1999)
  15. Graduate School (1999)
  16. Bella (1999)
  17. Caravel (1999)
  18. Family (1999)
  19. Player (1999)
  20. Religious Connections (1999)
  21. Flower Painter (1999)
  22. Circles (1999)
  23. Joy (1999)
  24. At Oakley (1999)
  25. The Door (1999)
  26. You, Her, I (1999)
  • The Writer on, and at, Her Work (2004)
  • Watching the Fractal Set (2005)
  • An Afternoon in England in Winter (2005)
  • The Elders at the Falls (2010)
  • Distance (2011)
  • Mendenhall Glacier (2011)

Cytaty

  • "Wolność to wielkie brzemię, niezwykłe i trudne do zrozumienia dla ducha. Nie jest łatwa. Nie jest darem otrzymanym, lecz dokonanym wyborem".

Ursula K. Le Guin "Grobowce Atuanu"

  • "Zapalić świecę znaczy rzucić cień".

Ursula K. Le Guin "Czarnoksiężnik z Archipelagu"

  • "Jedyną rzeczą, która umożliwia życie, jest ciągła i nieznośna niepewność, niewiedza, co zdarzy się dalej".

Ursula K. Le Guin "Lewa ręka ciemności"

Źródło „https://encyklopediafantastyki.pl/index.php?title=Ursula_K._Le_Guin&oldid=114282”
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia
Pomoc
Szablony